Het verwoeste eiland

door Marco Kunst

Duik in het leven van Teun en Saar tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hun dorp staat onder water. Zelfs na de bevrijding kunnen ze niet zomaar terug naar hun eigen huis…

Het is 1944. Al vier jaar is het oorlog in Nederland. Teun en Saar wonen op het eiland Walcheren in Zeeland. Ook daar zijn de de Duitse soldaten de baas. Maar het eind van de oorlog is in zicht: de bevrijders komen eraan. Als die de dijk bombarderen, overstroomt het zeewater Walcheren! Saar en Teun moeten nog heel wat doorstaan voor alles beter wordt.

Deel uit de serie Duik in de tijd van…, passend bij het tijdvak De tijd van wereldoorlogen.

Recensie

Marco Kunst heeft nog niet zo lang geleden een prachtig boek geschreven – Het verlangen van de prins – in een heel mooie, verhalende schrijfstijl. Dat is in dit boek, in de nieuwe serie Duik in de tijd van…, wel anders. Het boek is geschreven op avi-niveau (AVI E5) en dat levert een strakkere, meer directe schrijfwijze op, met korte zinnen en minder poëtisch taalgebruik. Toch weet hij in dit boek de lezer ook te raken. Misschien komt dat wel doordat dit verhaal dichtbij de schrijver zelf ligt. Het verhaal speelt zich namelijk af op het eiland waar hij zelf vandaan komt: Walcheren. En zoals je in het nawoord kunt lezen hebben zijn ouders daar de Tweede Wereldoorlog meegemaakt en kent hij de verhalen dus van heel dichtbij.

©2020 Zwijsen, illustratie van Emma Ringelding uit Het verwoeste eiland

Ook heeft Kunst het verhaal gebaseerd op ooggetuigenverslagen en dat voel je op elke pagina. Het verhaal zit zo vol specifieke details, dat je gewoon wéét dat het echt zo gebeurd moet zijn. En dat is behoorlijk schokkend, want dat er gevochten werd in de Tweede Wereldoorlog weten we allemaal; dat er bombardementen waren weten we ook… maar wist je ook al dat het hele eiland Walcheren onder water kwam te staan na een van die bombardementen? De spanning van het bombardement is in dit boek zeer duidelijk voelbaar, maar wat er daarna gebeurde, is helemaal heftig…

De dijk is weg. Ze kijken zo vanuit de straat de zee in. Dat was waar het om ging. In ieder geval is dat gelukt. Maar tegen een heel hoge prijs…
‘Het is springvloed vannacht,’ zegt vader. ‘Straks komt het water.’ (blz. 29)

Ineens besef je ook dat de Watersnoodramp van 1953 nog eens bovenop deze ramp is gekomen; zo lang daarna is dat immers niet geweest. Dat maakt dit boek extra boeiend: niet alleen vertelt het kinderen weer iets meer over de Tweede Wereldoorlog; het geeft ook nog eens meer betekenis aan die andere ramp. Hoe kort dit verhaal dus ook is – 65 pagina’s inclusief paginagrote illustraties – het maakt ontzettend veel indruk.

Sowieso is deze nieuwe serie van Zwijsen met enorm veel zorg vormgegeven. Geen overduidelijke avi-aanduidingen of schools uiterlijk, maar wel een mooie tijdlijn achterop. Een stevige, matte kaft met voor kinderen zeer aantrekkelijke, kleurrijke illustraties van Emma Ringelding. Op de voorste schutbladen staat een duidelijke kaart van de provincie Zeeland en daarna volgt een korte uitleg over de tijd waarin dit verhaal zich afspeelt.

Aansluitend wordt verteld hoe een kind leefde in die tijd – dat is namelijk het concept van deze geschiedenisserie: dat kinderen snappen hoe het leven voor een kind in een bepaalde tijd moet zijn geweest. In dit boek volg je dus een stukje uit het leven van Teun en Saar; broer en zus uit een groot, nuchter en gelovig Zeeuws gezin. Het zal kinderen al snel duidelijk zijn hoe ongelooflijk anders de leef- en denkwijze in die tijd (en op die plaats) waren. Een zeer waardevol boek dus en door de beperkte omvang ook voor vrijwel alle kinderen toegankelijk. Absoluut een aanrader voor de schoolbibliotheek!

Lestips

Dit boek past natuurlijk perfect in een project over de Tweede Wereldoorlog, maar zoals gezegd zou je het ook mooi kunnen introduceren tijdens een les over de Watersnoodramp in 1953.

Je kunt hiervoor het inkijkexemplaar gebruiken of gewoon kort iets over het boek vertellen. Je zou ook nog een kort fragment voor kunnen lezen, om de kinderen te laten horen hoe spannend het verhaal is. In onderstaand fragment wordt beschreven hoe Saar en Teun het bombardement in 1944 op Walcheren meemaakten:

Teun kijkt naar buiten (…) keel en ogen. (blz. 23 t/m 25)

Achterin het boek geeft Marco Kunst nog een aantal tips bij het boek (‘voor je boekbespreking’, maar jij kunt deze tips als leerkracht natuurlijk ook prima gebruiken!). Zo staat er een link naar de ooggetuigenverslagen (filmpjes waarin opa’s en oma’s van nu vertellen over wat zij destijds meemaakten) en een verwijzing naar de website van het Polderhuis Westkapelle en het Bevrijdingsmuseum Zeeland.

Op de website van Zwijsen vind je een heel korte quiz, die kinderen kunnen maken nadat ze het boek hebben gelezen.

Zwijsen, 2020