Kinderboeken van vroeger – groep 5/6
Onderstaande kinderboeken passen bij het thema van de Kinderboekenweek 2016: Voor Altijd Jong! Deze boeken zouden namelijk ook gelezen kunnen zijn door de opa’s en oma’s van de kinderen, want ze zijn tenminste 50 jaar oud! Althans… de verhalen. Alle boeken zijn hertaald en onlangs opnieuw uitgegeven. Zo blijven deze geweldige verhalen dus ‘voor altijd jong’!
Boekpromotie
De boeken hieronder zijn te gebruiken voor boekpromotie vanaf groep 5/6. Boeken met een * staan ook als recensie op de website; klik hiervoor op het plaatje van het betreffende boek.
Klik hier voor een lijst met boeken voor groep 7/8.
Om het boek te presenteren, geldt over het algemeen: lees de korte samenvatting en het genoemde fragment voor. Als er nog meer informatie nodig is om het boek goed te presenteren, staat dit erbij vermeld.
Boekverfilmingen
Veel van deze boeken zijn bovendien recentelijk verfilmd! Ook via film kunnen kinderen de verhalen leren kennen (al zijn ze vaak wel aangepast, natuurlijk). Zeker voor kinderen die niet zo van lezen houden, kan een boekverfilming ervoor zorgen dat ze het boek wél pakken. Doordat ze het verhaal al kennen, kost het namelijk minder moeite om de tekst te verwerken.
Bij de boeken staat vermeld of er een boekverfilming is en voor welke leeftijd deze geschikt is. Dit kan namelijk afwijken van het boek! Ook staat erbij hoe lang de film duurt – handig als je hem in je rooster wilt inplannen!
Voor meer ideeën voor de Kinderboekenweek 2016 klik je hier.
De wind in de wilgen (1908)
Kenneth Grahame
Speciale uitgave voor jonge kinderen met veel kleurrijke en grote illustraties; hertaald door Reggie Naus. Uitgeverij Ploegsma, 2012.
Mol ontdekt een nieuwe wereld in en om de rivier. Hij raakt bevriend met Rat, Das en Pad. Ze genieten van het leven en beleven allerlei avonturen.
Het was een (…) het Wilde Woud! (blz. 48 t/m 54)
Leeftijd: vanaf ca. 9 jaar (B) / vanaf ca. 7 jaar al voor te lezen
Boekverfilming: Er is een Nederlands gesproken tekenfilm te bekijken op YouTube. Waarschijnlijk uit de jaren ’80. AL / 90 min.
Wiplala (1957) *
Annie M.G. Schmidt
Deze versie kenmerkt zich door prachtige kleurenillustraties van Philip Hopman. Em. Querido’s Uitgeverij B.V., 2007
Het kleine mannetje Wiplala ‘betinkelt’ de familie Blom in mini-mensjes. Hij weet alleen niet hoe hij ze nog terug kan veranderen. Dat is het begin van een doldwaas avontuur!
‘Als we weer groot zijn,’ zuchtte meneer Blom. (…) niet wilde geloven. (blz. 39 t/m 43*)
* Dit fragment staat in hoofdstuk 6: Atlas. In de bundel Wiplala en Wiplala weer is de paginering met 2 bladzijden verschoven. Er zijn natuurlijk ook oudere versies van het boek; daar zul je het fragment zelf even moeten zoeken… (In mijn eigen, oude versie uit 1987 begint het fragment op blz. 59!)
Leeftijd: vanaf ca. 8 jaar (B) / vanaf ca. 6 jaar al voor te lezen
Boekverfilming: Wiplala, 2015. 6+ / 100 min.
De kleine prins (1943)
Antoine de Saint-Exupéry
Groot formaat prentenvertelling, met prachtige illustraties van Manuela Adreani. Uitgeverij Bakermat, 2015.
Een piloot ontmoet bij een noodlanding in de woestijn een prinsje van een verre planeet. Van hem leert de piloot dat je alleen met je hart goed kunt zien.
Ik heb aanwijzingen (…) waarschijnlijker geklonken hebben. (blz. 11 t/m 17*)
* Dit fragment wordt onderbroken door 4 pagina’s met prenten! Het is dus veel korter dan het lijkt.
Deze prentenvertelling volgt de originele tekst en is dus vrij pittig voor jonge kinderen. De mooie, paginagrote beelden zorgen er echter voor dat dit boek ook aantrekkelijk is voor jongere kinderen. Zelf lezen wordt lastig: het kleine lettertype en de vele moeilijke woorden maken dit geen boek voor beginners! Opa’s en oma’s zouden er trouwens ook moeite mee kunnen hebben door de kleine lettertjes…
Leeftijd: voorlezen vanaf ca. 7 jaar (A) / zelf lezen vanaf ca. 11 jaar
Boekverfilming: De kleine prins, 2015. AL / 103 min.
Peter Pan (1911)
James Matthew Barrie
Supergroot formaat prentenvertelling van Quentin Gréban. Bewerkt en ingekort door Xavier Deutsch. Uitgeverij Clavis, 2014.
Peter Pan is het wereldberoemde verhaal van de jongen die niet volwassen wil worden. Hij gaat met de kinderen Wendy, John en Michael naar Nooitgedachtland, waar ze wonderlijke avonturen beleven.
Nadat hun ouders (…) was fantastisch, sensationeel! (blz. 17 t/m 20)
De prachtige illustraties zullen jong en oud betoveren, maar zorgen er vooral voor dat dit verhaal nu ook voor jongere kinderen en minder goede lezers aantrekkelijk is. Het boek volgt het originele verhaal goed, maar doordat het flink is ingekort, loopt het wel wat minder lekker.
Leeftijd: voorlezen vanaf ca. 8 jaar (B) / zelf lezen vanaf ca. 9 jaar
Boekverfilming: Animatiefilm Peter Pan (Disney), 2012 (hernieuwe versie). 6+ / 72 min.
Peter Pan (1911)
James Matthew Barrie
Rainbow pocket-uitgave uit 2015. Vertaald en herschreven door Reggie Naus in 2010. Met de originele illustraties.
In het oude Londen betovert Wendy elke avond haar kleine broertjes met bedtijdverhalen. Dan vliegt Peter Pan hun levens binnen en neemt de kinderen mee naar Nimmerland, het eiland van verbeelding.
En zo, na (…) en te scheuren.’ (blz. 47 t/m 50)
Dit boek volgt het originele verhaal beter dan de prentenvertelling, al heeft ook Reggie Naus bepaalde details weggelaten. Opvallend is het verschil in de vertaling van ‘Neverland’. Voor oudere kinderen is dit verhaal interessanter en beter (mooier geschreven) dan de versie van Quentin Gréban.
Leeftijd: vanaf ca. 9 jaar (B)
Boekverfilming: Pan, 2016. 9+ / 107 min. Deze film vertelt niet het verhaal van het boek, maar ‘wat eraan voorafging’. Het is dus geen echte boekverfilming, maar kan kinderen wel aanzetten tot het lezen van het boek, omdat ze willen weten hoe het verhaal ‘verder’ gaat.
De Kameleon gaat op speurtocht
Fred Diks
Junior uitgave, speciaal geschreven na het succes van de speelfilm voor jonge kinderen. Extra groot lettertype. In navolging van de originele boeken van H. de Roos. Uitgeverij Kluitman, 2005
Hielke en Sietse Klinkhamer beleven met hun vrienden Kees en Louw weer een spannend avontuur. Er is een meisje verdwenen. De vader van het meisje, die directeur is van een fabriek, is bang dat Mayke is ontvoerd. Veldwachter Zwart weet dat nog zo net niet. Hielke en Sietse gaan op onderzoek uit!
Bent u naar (…) geen zuivere koffie.’ (blz. 43 t/m 46)
Leeftijd: vanaf ca. 8 jaar (A)
Boekverfilming: De Schippers van de Kameleon, 2003. AL / 100 min. Dit is natuurlijk niet de verfilming van bovenstaand boek. De film is een verfilming van het eerste, originele boek van H. de Roos (1949). Het boek is echter qua leesniveau niet geschikt voor jonge kinderen. De film wel. Vandaar dat de junior serie in het leven is geroepen!
Pietje Bell gaat vliegen (1936)
Chr. van Abkoude
Uitgeverij Kluitman, 2012.
Pietje Bell brengt een bezoek aan Schiphol. Hij jaagt iedereen de stuipen op het lijf, maar maakt ook heel wat vrienden, waaronder een piloot die Pietje een vliegtuig leert besturen.
“Hé, wat moet (…) waf”, deed Pietje. (blz. 68 t/m 72)
Dit is één van de boeken over Pietje Bell. De boeken van Pietje Bell zijn echt ‘van vroeger’. Bovenstaand fragment is nog steeds grappig, maar er blijkt ook heel goed uit dat er véél veranderd is in de afgelopen jaren. Een geschiedenislesje, verpakt in een verhaal vol kattenkwaad.
Leeftijd: vanaf ca. 10 jaar (B) / vanaf ca. 8 jaar al voor te lezen
Boekverfilming: Pietje Bell, 2003. AL / 108 min.
Heidi (1880)
Johanna Spyri
Nieuwe uitgave, speciaal herschreven voor jonge kinderen door Anneke Scholtens. Uitgeverij Ploegsma, 2016.
Heidi heeft geen ouders meer en moet bij haar norse opa gaan wonen, bovenop een berg. Maar.. ze vindt het er heerlijk! Dan moet ze echter naar een rijke familie in Frankfurt om een invalide meisje gezelschap te houden. Heidi heeft vreselijke heimwee. Zal ze haar opa en de bergen ooit nog terugzien?
Lees eerst de achterkant van het boek voor en dan het volgende fragment over Heidi’s vertrek uit de bergen. Komt Heidi ooit nog terug?
Opa was in (…) zonder tegenstribbelen mee. (blz. 58 t/m 62)
Er is ook nog een versie van Geronimo Stilton van Heidi, die zeer geschikt is voor wat minder ervaren lezers.
Leeftijd: vanaf ca. 10 jaar (B) / vanaf ca. 8 jaar al voor te lezen
Er zijn natuurlijk wel boekverfilmingen van Heidi, maar geen recente.
Pippi Langkous (1945)
Astrid Lindgren
Uitgave met moderne nieuwe illustraties van Lauren Child. Tevens een zeer ruime bladspiegel met grote letters. Uitgeverij Ploegsma, 2013.
Pippi Langkous is het sterkste meisje van de wereld. Ze woont helemaal alleen in Villa Kakelbont. Nou ja, helemaal alleen… Haar paard en haar aapje meneer Nilsson wonen er ook. De mensen uit het stadje vinden dat Pippi naar een kindertehuis moet, maar als ze hoort dat je daar geen paarden en apen mag hebben, piekert ze er natuurlijk niet over!
In het stadje (…) je wel merken.’ (blz. 42 t/m 49)
Het is even wennen om Pippi Langkous in een nieuw jasje te zien. Het grote lettertype, de ruime opmaak en de speelse vormgeving zouden minder ervaren lezers echter wel kunnen aanspreken. Ter vergelijking: de omnibus met alle verhalen en de originele tekeningen is bijna even dik! Mijn tip: beide boeken laten zien en kinderen laten kiezen. Het verhaal is precies hetzelfde!
Leeftijd: vanaf ca. 9 jaar (B) / vanaf ca. 7 jaar al voor te lezen
Boekverfilming: Pippi Langkous tv-film, dvd uit 2015. AL / 86 min. De dvd is nieuw; de film niet! Toch blijft deze boekverfilming erg leuk.
Uit het leven van Dik Trom (1891 en 1920)
C. Joh. Kieviet
Splinternieuwe jubileumuitgave (125 jaar Dik Trom) met herziene teksten en verklarende voetnoten. Hierin zijn de boeken Uit het leven van Dik Trom en Dik Trom en zijn dorpsgenoten opgenomen. Originele tekeningen. Uitgeverij Kluitman, 2016.
Een van de eerste kinderboeken aller tijden over de deugniet Dik Trom. Vaak hoort de vader van Dik als hij thuiskomt van zijn werk hoofdschuddend aan wat zijn zoontje die dag allemaal heeft uitgehaald. Dik Trom heeft echter een hart van goud!
Vertel eerst hoe Dik Trom aan zijn naam kwam middels het volgende fragment:
Dirk was ongeveer (…) manieren ‘dik’ geworden. (blz. 22/23)
Daarna een grappig fragment ‘uit zijn leven’:
Toen moeder vertrokken (…) uit, naar huis. (blz. 46 t/m 51)
C. Joh. Kieviet was de eerste die boeken schreef omdat hij vond dat al die ‘brave’ kinderboeken die er waren, niet aansloten bij de belevingswereld van kinderen. Hiermee is hij dus echt een vernieuwer in zijn tijd geweest.
Leeftijd: vanaf ca. 10 jaar (B)
Boekverfilming: Dik Trom, 2010. AL / 83 min. Deze film volgt niet het boek en is dus eigenlijk geen echte boekverfilming. De maker heeft zich echter laten inspireren door het personage en de verhalen en heeft er een eigentijdse variant van gemaakt.
Emiel en zijn detectives (1929) *
Erich Kästner
Nieuwe vertaling uit 2008 door Elly Schippers. Nog nieuwere uitgave: Lebowski Publishers, 2014.
Emiel mag voor het eerst alleen naar zijn oma in Berlijn. Maar onderweg in de trein valt hij in slaap en als hij wakker wordt, is al zijn geld gestolen! Het wordt een spannende speurtocht door Berlijn op zoek naar de dief!
Toen hij wakker (…) krijg je wel! (blz. 53 t/m 57)
Leeftijd: vanaf ca. 9 jaar (B)
De reis om de wereld in 80 dagen (1873)
Jules Verne
Vrije bewerking door Geronimo Stilton in de serie ‘Klassiekers’, 2009.
Alles begon als een spel, met een gekke weddenschap… In het jaar 1872 gaan Phileas Fogg en de trouwe Passepartout een weddenschap aan: de wereld omreizen in 80 dagen. Per trein, stoomboot en zelfs per olifant wordt het een reis om nooit te vergeten…
Lees het volgende fragment voor:
‘Wat zei je (…) onverwachte bestaat niet!’ (blz. 25 t/m 32)
Daarna zeg je: ‘Maar daarin heeft hij natuurlijk ongelijk. Het wordt een race tegen de klok, vol spannende avonturen!’
Dit was oorspronkelijk eigenlijk helemaal geen kinderboek, maar Geronimo Stilton heeft het verhaal toegankelijk gemaakt voor jonge kinderen. Mensen zijn hierin veranderd in ‘knagers’, maar verder volgt het boek het oorspronkelijke verhaal nauwgezet (al is het natuurlijk enorm ingekort!). In herkenbare Geronimo Stilton-stijl, met veel kleurige lettertypes en boordevol kleurige illustraties.
Leeftijd: voor goede lezers vanaf ca. 8 jaar (B)
Erik of het klein insectenboek (1941)
Godfried Bomans
Nieuwste uitgave uit 2005, waarin het oude taalgebruik deels bewaard is (“doch”). Uitgeverij: Boekerij.
Het verschil tussen mensen en insecten is niet zo groot. Dat ontdekt Erik Pinksterbloem als hij op een nacht een schilderij boven zijn bed in stapt.
‘Wat moet het (…) nog veel meer!’ (blz. 13 t/m 15)
Eigenlijk is dit helemaal geen kinderboek! En door het wat ouderwetse taalgebruik zullen kinderen het wat lastig lezen vinden. Het verhaal is echter prima te begrijpen door kinderen, al zullen zij de wijze levenslessen er nog niet zo duidelijk uithalen als volwassenen.
De uitgeverij heeft een inkijkexemplaar beschikbaar gesteld, waar je bovengenoemd fragment uit kunt voorlezen. In groep 6 zou ik dit fragment gebruiken om de boekverfilming (wel een echte kinderfilm!) te promoten. Zelf kunnen de kinderen het boek immers nog niet (goed) lezen. Het is wel een geschikt voorleesboek.
Leeftijd: voorlezen vanaf ca. 8 jaar / vanaf ca. 11 jaar zelf lezen
Boekverfilming: Erik of het klein insectenboek, 2005. 6+ / 90 min.
