Gisteren verscheen Project Evil van Anne Eekhout, een Kluitman YA-novelle over de werking van groepsdruk en racisme. Het verhaal deed mij direct denken aan The Wave ofwel: De Golf: een waargebeurd experiment uit 1969 waarbij een docent geschiedenis zijn leerlingen de werking van het fascisme bijbrengt door hen zelf te manipuleren.
In deze duistere novelle gebeurt iets soortgelijks – en de schrijfster verwijst in het nawoord ook naar dit experiment: een docente verdeelt een 3e klas VO tijdens een schoolkamp in ‘de blauwogen’ en ‘de bruinogen’ (ook een bestaand experiment), ze leren over orde en discipline en ze krijgen een gezamenlijk cijfer voor goed gedrag, dat meetelt voor hun rapport. Het is beangstigend wat er dan gebeurt…
Project Evil vind ik goed gevonden, ook al is het wel wat onwaarschijnlijk dat een docente in haar eentje een schoolkamp begeleidt… De personages zijn interessant en de verhaallijnen wisselen elkaar mooi af. Net als in The Wave zie je dat de underdog van de klas een cruciale rol gaat spelen. De les die kinderen in dit verhaal leren, kan niet vroeg genoeg worden bijgebracht, maar voor de basisschool vind ik dit boek toch iets minder passend, want ook het meesmokkelen van bier naar het kamp en het aangeven van seksuele grenzen zijn in het boek verwerkt. Het sluit daardoor inderdaad echt beter aan bij jongeren in het VO.
Dus ik dacht: laat ik ook eindelijk De Golf van Morton Rhue eens lezen! Misschien dat dat boek beter aansluit. Het boek komt oorspronkelijk uit 1981, maar uitgeverij Lannoo heeft het in 2021 opnieuw uitgegeven. Al die tijd stond het al bij me in de kast, maar door de 13+ had ik hem weinig prio gegeven. Ik kende het verhaal wel al; sterker nog: de film heb ik zelfs eens in mijn bovenbouwgroep laten zien!
Het boek komt een beetje traag op gang en heeft duidelijk nog steeds een ‘ouderwetse’ setting (1981) met rokende scholieren en een filmprojector. Maar zodra het experiment start, wordt het interessant!! Dit zou heel goed kunnen worden voorgelezen in een groep 8. Hoe gevaarlijk het experiment ook was… het laat wel heel goed zien hoe groepsdruk en idealisme je heel verkeerde dingen kan laten doen. 🤔 Een zeer wijze les…
Kluitman, 2023
Lannoo, 2021
