De terugstromende rivier

door Jean-Claude Mourlevat

Het verhaal van Tomek

In de kruidenierswinkel waar Tomek achter de toonbank staat, is van alles te koop. ‘Heb je ook water van de rivier Qjar?’ wil Hannah weten, een raadselachtig meisje dat op een dag ineens in de winkel staat. Want een druppel water van die rivier, die vanuit de zee naar de bergen stroomt en nog nooit door iemand is ontdekt, maakt je onsterfelijk.

Tomek, die meteen hopeloos verliefd wordt op Hannah, heeft nog nooit van de terugstromende rivier gehoord. Hij kan Hannah dus niet helpen, maar blijft nog dagen aan haar en die vreemde rivier denken. Hij wilde altijd de wereld zien… en dus besluit hij Hannah achterna te reizen. En zo begint Tomek aan een wonderlijke reis, door het Woud der Vergetelheid, het dorp van de Geurmakers en Nergensland… op zoek naar de rivier Qjar.

Vertaald door Eef Gratama.

Recensie

Nu is het […] zo dat Tomek een geheim had. O, het was niets ergs hoor, en eigenlijk ook niet iets heel bijzonders. Het was eigenlijk zo langzaam gegaan dat hij het eerst helemaal niet doorhad. Net als met je haar dat steeds langer wordt zonder dat je het in de gaten hebt, en op een dag is het te lang, en dan zie je het pas. Zo merkte Tomek op een goeie dag dat er in zijn hoofd iets was gaan groeien, in plaats van erbovenop, en dat iets was een gedachte die op het volgende neerkwam: hij verveelde zich… te pletter. Hij had zin om eropuit te gaan, de wijde wereld in. (blz. 10)

Wat een héérlijk verhaal is dit boek van de Franstalige Jean-Claude Mourlevat! Zo’n verhaal met een echte verteller, over wonderlijke sprookjesachtige bossen, volkjes en bergen… En natuurlijk over een bijzondere rivier: de rivier Qjar, die vanuit de zee naar de bergen stroomt en waarvan het water je onsterfelijk maakt. Maar ja. Dan moet je hem wel eerst vinden… en bestaat hij überhaupt wel?! Tomek wil het graag ontdekken en reist daarbij een meisje achterna waar hij na de eerste blik halsoverkop verliefd op is geworden.

De reis brengt hem naar waanzinnige plekken. Wat een bijzondere wereld creëert de schrijver. Sprookjesachtig, fantasievol en toch geloofwaardig. En hij vertelt erover met veel humor, die perfect overkomt door de mooie vertaling van Eef Gratama. Zo is er het Woud der Vergetelheid: als je daarin loopt, vergeet iedereen dat je ooit bestond. Of dan de Geurmakers, die mensen uit een diepe slaap moeten zien te krijgen door de juiste ‘wakkerwoorden’ te vinden. Het boek doet denken aan een klassiek verhaal als De kleine kapitein, waarin de hoofdpersoon een wonderlijke reis maakt; ontzettend fijn verteld, met een vleugje spanning, maar nooit eng. Het is een verhaal vol verwondering, met fantastische dieren die zo uit Terra Ultima zouden kunnen komen.

Het leven gaat mijn fantasie te boven, dacht hij bij zichzelf (blz. 129)

Overigens zit er ook nog een mooi moment van bezinning in het verhaal: Moet je eigenlijk wel willen dat je nooit doodgaat? Waarom zou je eigenlijk onsterfelijk willen zijn? Wat Hannah er allemaal van denkt, kom je trouwens ook nog te weten in een ander boek! Er komt in februari 2024 namelijk een vervolgdeel – Het verhaal van Hannah! Of eigenlijk is het geen vervolg, maar een parallel verhaal: dan vertelt Hannah over haar reis. Iets om heel erg naar uit te kijken!

Lestips

Het verhaal van Hannah – verschijnt feb. 2024

Hoe fantastisch ik dit boek ook vind, ik vergeet het steeds een beetje omdat ik merk dat het omslag het avontuur niet voldoende weerspiegelt. De coverillustratie van Annette Fienieg is dit keer wat statisch (dat was bij Lepelsnijder beter; bij Het verhaal van Hannah gelukkig ook) en het lettertype doet wat ouderwets aan. Ik kan me voorstellen dat kinderen niet de juiste verwachting krijgen als ze het boek zien. Promoten dus! Of misschien nog beter: in zijn geheel voorlezen! Dit is namelijk echt zo’n heerlijk sprookjesachtig, klassiek aandoende vertelling en dat leent zich uitstekend om voor te lezen.

Je kunt het boek promoten door eerst de achterkant voor te lezen – waarbij je beter kunt vertellen dat Tomek Hannah achterna reist, dan dat hij haar volgt (anders lijkt het net of ze samen reizen). Vertel dat je dan een stukje gaat voorlezen van zijn wonderlijke reis. Hij is net op weg als hij een bijzondere vrouw ontmoet…

‘Laat dat mevrouw maar (…) wel heel vreemd. (blz. 32 t/m 37)

Em. Querido’s Uitgeverij, 2023