Het mysterie van de farao

door Emma Carroll

De spannende ontdekking van de graftombe van Toetanchamon

Londen, 1922. De hele wereld volgt het nieuws over de ontdekking van het graf van Toetanchamon op de voet. Howard Carter denkt dat hij het gevonden heeft!

Lilian Kaye leest tegelijkertijd in de krant een onheilspellend artikel: een beroemde archeoloog is verdwenen, en alleen zijn voeten zijn teruggevonden. Dat nieuws komt heel dichtbij als Lilian een mysterieus pakketje bij het huis van haar opa vindt, verstuurd door de verdwenen archeoloog.

De kruik in het pakketje vormt de sleutel tot een verhaal over de vloek van de farao. Om haar familie te beschermen moet Lilian de kruik terugbrengen naar Egypte. Samen met de stoere Tulip en haar broertje Oz bedenken ze een gewaagd plan…

Vertaald door Jaap Slingerland.

Recensie

Emma Carroll houdt duidelijk van stoere meiden als hoofdpersoon. Net als in haar eerdere boeken is de ik-persoon niet op haar mondje gevallen en ‘niet goed in beleefd doen of er op school netjes uitzien’. Dat is extra opvallend, omdat Lilian (Lil) opgroeit in een tijd waarin vrouwen nog moeten vechten voor hun rechten: het is 1922, 4 jaar na de Eerste Wereldoorlog.

Het verhaal leest direct heerlijk weg en begint met een gek krantenartikel:

Er stond dat de politie was opgeroepen naar een adres in hartje Londen, en dat ze daar de voeten van een man vonden, op zijn haardkleed. De rest van hem was spoorloos. (blz. 11)

Helemaal raadselachtig wordt het als diezelfde man haar opa blijkt te kennen. Sterker nog: nadat Lils opa ernstig ziek in het ziekenhuis is opgenomen, vindt Lil een vreemd pakje bij zijn deur, verstuurd door de man van de voeten! In het pakje zat ‘het ongelofelijkste voorwerp dat Lil ooit had gezien’: een oude, Egyptische kruik, die alles te maken lijkt te hebben met de vloek van farao Toetanchamon…

Voor dit verhaal heeft Carroll duidelijk veel research gedaan, want het staat vol met wetenswaardigheden over het oude Egypte en de zoektocht naar het graf van Toetanchamon door archeoloog Howard Carter. Je leest middels een soort dagboekbrieven over het leven van de jonge farao, waarbij de schrijfster de mogelijke doodsoorzaken goed in het verhaal heeft verwerkt. Door deze vertelwijze speelt een groot gedeelte van dit boek zich in het verre verleden af.

Toch is het grootste gedeelte van dit boek fictie. Lil ontmoet in het British Museum de sprankelende Tulip (bruine huid, groene ogen, sproeten en net zo’n hekel aan de meisjesschool als Lil) en samen met haar bedenkt ze een plan om het mysterieuze voorwerp terug te brengen naar Egypte. Daarin speelt Tulips moeder, die – heel modern – journaliste is, een belangrijke rol, want laat zij nou héél graag verslag doen van de vondst van het graf van Toetanchamon…

‘Verslag doen over de ontdekking van een verloren gewaand faraograf?’ zei ze verontwaardigd. ‘Het grootste nieuwsverhaal sinds het einde van de oorlog? Nou, dat is een klus voor een MAN!’
‘Wat een onzin!’ flapte ik eruit.
Mevrouw Mendoza wierp me een blik toe waarvan ik maar hoopte dat die respect betekende. ‘Je haalt me de woorden uit de mond.’ (blz. 60)

De fantastische treinreis naar Egypte (met de Continental Express) spreekt enorm tot de verbeelding en het avontuur in de Vallei der Koningen maakt het verhaal heel spannend. Howard Carter komt er in het boek niet bepaald mooi vanaf. In andere boeken is hij een soort held; in dit verhaal zeker niet. Had hij het oude graf niet gewoon met rust moeten laten? Interessant dat dit verhaal je toch aan het denken zet. Tegelijkertijd is het wensvervullende einde zo onwaarschijnlijk dat het eigenlijk weer voorspelbaar wordt. Ook bevat het verhaal wel een paar losse eindjes, maar dát lost Carroll heel slim op:

Van onze eigen verhalen was er ook nog meer dan genoeg dat we niet wisten. (…) Zoals opa zou zeggen: sommige vragen kun je maar het best met rust laten. (blz. 245)

Al met al is Het mysterie van de farao echt zo’n fijn kinderboek: een verhaal vol interessante geschiedenis, maar vooral een lekker spannend en mysterieus avontuur!

Lestips

Om dit boek te promoten, zou ik eerst de tekst op de achterkant van het boek lezen, in combinatie met een kort fragment uit het boek: dat zal kinderen wel nieuwsgierig maken – zeker als ze geïnteresseerd zijn in het oude Egypte!

Lees eerst dit stuk tekst van de achterkant voor: Een mysterieus pakketje (…) de verdwenen archeoloog. 

Vervolgens lees je het volgende fragment uit het boek voor, over dat mysterieuze pakketje:

Ik maakte het open (…) opsturen naar mijn opa (blz. 19/20)

Lees vervolgens de rest van de tekst van de achterkant van het boek voor: De kruik in (…) graftombe van Toetanchamon. 

Het is ook leuk om daarna nog een plaatje te laten zien van zo’n Egyptische kruik en de god Anubis. Je vindt afbeeldingen hiervan bijv. op de website van het British Museum, waar Lil ook naartoe gaat in het boek.

Om de kinderen wat meer achtergrondinformatie mee te geven, kun je ze ook nog dit filmpje laten zien:

Museum

Lil ontmoet Tulip en haar broertje Oz in het British Museum in Londen.

In Nederland is er ook een museum met veel artefacten uit het oude Egypte: het RMO, ofwel het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Er is daar eind 2022/begin 2023 een tijdelijke tentoonstelling over het graf van Toetanchamon geweest, waar je hier meer informatie over kunt vinden. Het zou kunnen dat de tentoonstelling na 21 april 2023 weer toegankelijk is.

Daarnaast is er een pagina met informatie over ‘de vloek van Toetanchamon‘ en kun je heel veel beeldmateriaal vinden.

Toetanchamon en Egypte

Het is nu 100 jaar geleden dat het graf van Toetanchamon is gevonden – eigenlijk nog helemaal niet zo lang geleden! Het is daarom interessant om aandacht te besteden aan deze vondst. Je kunt dit verhaal mooi gebruiken om een discussie te voeren: horen vondsten uit de oudheid thuis in een museum? Of hadden ze gewoon in het graf moeten blijven liggen?

Ook leert het verhaal kinderen heel veel over het leven van Toetanchamon, en dus over de tijd van het oude Egypte. Wil je dit nog meer verdiepen, dan is het mooi om ook de boeken hieronder in de klas te halen. Dan weet je straks echt alles over Toetanchamon en zijn graf! Let op: het boek Schaduw van Toet is wel voor iets oudere lezers bedoeld. Klik op de cover voor meer informatie over het boek.

 

 

 

 

 

 

 

Lesmateriaal

Op de website van het RMO kun je gratis een kant-en-klaar Egypte-pakket in de klas downloaden! Dit gratis pakket voor het basisonderwijs kunnen scholen gebruiken voor een projectweek over het oude Egypte. Veel kinderen kennen het oude Egypte uit boeken of van televisie. Mummies, farao’s, piramides: de meesten weten er wel iets vanaf. Het pakket sluit daarop aan en gaat een stapje verder.

Vrouwenemancipatie, 20e eeuw

Dit verhaal speelt zich voor het grootste gedeelte aan het begin van de 20e eeuw af: een tijd waarin vrouwen nog anders werden behandeld dan mannen.

‘Weet je soms niet hoe belangrijk een goede scholing later is? Je bent een meisje, Lil, en ook nog eens arm. Het leven daar in de grote wijde wereld wordt zwaar voor je. Al dat gepraat over vrouwenstemrecht en gelijke kansen. We zijn er nog lang niet, weet je.’ (blz. 112)

De tijdgeest komt heel goed in dit verhaal naar voren en daarom is dit boek ook heel mooi om (voor) te lezen tijdens een project over gelijke rechten. Ook is er aandacht voor het verschil tussen arm en rijk en speelt racisme zelfs nog een kleine rol in het verhaal, doordat Tulip een andere huidskleur heeft dan de meeste kinderen in Engeland.

---

KokBoekencentrum, 2022

Bekijk bij bol:

---