Het reuzenradmysterie

door Siobhan Dowd

Als Salim, de neef van Ted en Kat, met zijn moeder een paar dagen komt logeren in hun woonplaats Londen, wil hij erg graag een bezoekje brengen aan het London Eye. In de eindeloze wachtrij voor dit grootste reuzenrad ter wereld krijgen de kinderen een kaartje aangeboden van een bezoeker die niet meer durft. Ze besluiten dat Salim alleen naar boven gaat. Om 11.32 uur sluiten de deuren van zijn cabine.

12.02 uur. De cabine staat weer op de grond en de deuren gaan open. Alle mensen stappen uit – maar waar is Salim? Hij is op mysterieuze wijze verdwenen uit de gesloten cabine van het reuzenrad… Zelfs de politie is verbijsterd. Ted en Kat zetten hun broer-zusgeruzie opzij en volgen een spoor door Londen in een wanhopige poging hun neef te vinden.

Vertaald door Tjalling Bos.

Recensie

In 2017 verscheen er een vervolg – Het museummysterie – op dit boek, wat de reden was voor een herdruk (6e druk). Het reuzenradmysterie, dat in 2011 een Vlag & Wimpel kreeg van de Griffeljury, is echter geschreven door een andere auteur dan het vervolg! De reden is droevig: schrijfster Siobhan Dowd overleed slechts 2 maanden nadat dit boek – originele titel The London Eye Mystery – verscheen.

Dat het boek een vervolg zou krijgen, was door de uitgeverij al besloten voor Dowds dood – en terecht. Het reuzenradmysterie is een intrigerende en onderhoudende detective, maar wat het boek echt bijzonder maakt, is de hoofdpersoon Ted die het verhaal vertelt. Ted heeft, zoals hij zelf zegt, ‘een syndroom’. Welk syndroom dat precies is, wordt niet gezegd, maar hij legt in het boek wel uit (aan Salim) wat er met hem aan de hand is:

‘Het is iets in mijn hersenen,’ zei ik.
‘Ja?’
‘Ik ben niet ziek.’
‘Nee.’
‘Of dom.’
‘Dat weet ik.’
‘Maar ik ben ook niet normaal.’
‘Wie wel?’
‘Misschien zijn hersenen een soort computer,’ zei ik. ‘Maar die van mij werken met een ander besturingssysteem dan de hersenen van andere mensen. En mijn schakelingen zijn ook anders.’
‘Cool,’ zei Salim. (blz. 29)

Gedurende het verhaal kom je continu het afwijkende denken van Ted tegen. In eerste instantie is dit best wel grappig, zoals op de eerste bladzijde:

Als je helemaal boven bent, lijkt Londen volgens Kat op een speelgoedstad, en de auto’s op de wegen lijken volgens haar op kralen van een telraam die heen en weer gaan en stoppen en starten. Ik vind dat Londen op Londen lijkt, en dat auto’s op auto’s lijken, alleen kleiner. (blz. 5)

Maar na verloop van tijd begin je te beseffen dat dit geen vorm van droge humor is, maar dat Ted hier bloedserieus is: Siobhan Dowd weet het autistische gedrag van Ted (waarschijnlijk het syndroom van Asperger) feilloos over te brengen. Dowd houdt dit zo goed en consequent vol, dat je ook begint te beseffen hoe lastig het kan zijn om met iemand met dit syndroom samen te leven. Ted snapt niet wat zijn zus belangrijk vindt (sociale contacten, uiterlijke zaken) en hij snapt ook niet dat mensen niet net zo gefascineerd zijn door ‘belangrijke dingen’ zoals het broeikaseffect en het weersysteem, als hij. Niet voor niets zijn er flink wat botsingen tussen Ted en zijn zus Kat.

Als zij door de mysterieuze verdwijning van Salim – waar ze beide getuige van zijn geweest – samen proberen te achterhalen wat er gebeurd kan zijn, merk je echter wel dat er een sterke band tussen broer en zus bestaat. Weliswaar vertoont Ted afwijkend gedrag (grommen en fladderende handen); zijn zeer analytische denkvermogen komt goed van pas bij het oplossen van het mysterie. Het kan niet anders dan dat je als lezer ook probeert te bedenken wat er gebeurd kan zijn. Het verhaal blijft spannend tot het einde en het zal je niet verbazen dat Ted een belangrijke rol speelt bij de ontknoping.

Het reuzenradmysterie is met recht een heel bijzonder boek: in de eerste plaats is het mysterieus en intrigerend. Een vlot geschreven detective, die je meeneemt op een zoektocht door Londen. Maar het boek is ook boeiend en interessant op psychologisch vlak. Voor lezers die niets weten over het autismespectrum zal Teds gedrag heel vreemd zijn, maar daardoor draagt dit boek absoluut bij aan het vergroten van begrip voor anderen. Voor lezers die in hun omgeving te maken hebben met vergelijkbaar gedrag zal dit boek een feest van herkenning zijn (en wellicht ook tot nieuwe inzichten leiden). De lat ligt hoog voor het vervolg… dit is werkelijk een fascinerende detective!

Lestips

Als je een keer een detective wilt voorlezen in de klas, is dit een aanrader! Detectives met zoveel diepgang heb je niet veel!

Ik kan me ook voorstellen dat dit boek voor zelfstandig lezen wel wat introductie kan gebruiken: kinderen die niet openstaan voor afwijkend gedrag, zullen dit boek (vol details die Ted heel belangrijk vindt) wellicht ook niet snappen en wegleggen. Het is dus goed om van tevoren duidelijk te maken wat ze kunnen verwachten.

Begin voor het presenteren van dit boek met het voorlezen van de flaptekst. Tot zover lijkt dit nog een ‘normale’ detective.

Vertel dan dat Ted echter een beetje anders is dan normaal en dat dit het boek heel bijzonder maakt. Lees het volgende fragment voor om uit te leggen op wat voor manier Ted bijzonder is. Het fragment speelt zich af vóór Salims verdwijning.

Die nacht sliep (…) werd hij stil. (blz. 26 t/m 31)

Vertel vervolgens dat Teds andere manier van denken ook erg van pas komt in deze detective! Lees om dit te demonstreren het volgende (grappige) fragment voor met theorieën over Salims verdwijning:

‘Ted,’ Kat was ook wakker. (…) op te schrijven. (blz. 72 t/m 75)

Lees ook:

Uitgeverij Van Goor, 2017 (6e druk)