Het sleutelkruid - Leesbevordering in de klas

Het Sleutelkruid Koning Mansolein regeert vanuit zijn koperen burcht al meer dan duizend jaar over alle dieren, draken en dwergen. Maar nu is hij oud en zijn hart tikt als een scheefstaande klok.

Om zijn leven te redden gaat de wonderdokter op zoek naar het zeldzame sleutelkruid. Het is een lange en gevaarlijke zoektocht en om te zorgen dat het hart van koning Mansolein blijft kloppen tot de dokter terug is, heeft de koning elke dag een spannend verhaal nodig. Een voor een komen de dieren uit zijn koninkrijk naar de burcht en vertellen hun mooiste sprookje. Zal de wonderdokter op tijd terug zijn?

Recensie

Deze klassieker uit 1964 werd genomineerd voor de Griffel der Griffels, het mooiste Nederlandse jeugdboek aller tijden. Hoewel het boek werd ‘verslagen’ door De brief voor de koning van Tonke Dragt, is Het sleutelkruid zonder twijfel een van de mooiste en bekendste boeken van Paul Biegel. In 2020 kwamen de auteursrechten te liggen bij uitgeverij Gottmer en verscheen het boek weer in een nieuw, fris jasje.

Het boek is opgezet als een raamvertelling: met verhalen binnen een doorlopend verhaal. Die verhalen worden verteld door allerlei verschillende dieren en sprookjesfiguren, zoals draken en dwergen, die met hun spannende avonturen en ontroerende levensverhalen koning Mansolein in leven proberen te houden. Koning Mansolein is oud, héél oud, en volgens de wonderdokter heeft hij nog maar een week te leven. Zijn enige redmiddel is het sleutelkruid, maar om dat te vinden heeft de wonderdokter langer dan een week nodig…

Gelukkig komt er elke dag een ander dier aan de poort kloppen en door hun bijzondere verhalen, die het hart van de koning sneller laten kloppen, wordt het leven van koning Mansolein toch steeds verlengd. De dieren krijgen ieder een plekje in de lege burcht en komen elke avond samen om met de koning naar een nieuw verhaal te luisteren. Aan het eind van elk hoofdstuk lees je ook nog even kort hoe het de wonderdokter vergaat… Als kind vond ik dit de spannendste stukjes van het hele boek. Gaat hij het sleutelkruid op tijd vinden?

Het boek heeft een opvallend melancholische sfeer. Veel van de verhalen zijn behoorlijk treurig en ook de zieke koning Mansolein drukt een droevige stempel op het hele verhaal. Toch is het belangrijk om dóór te lezen, want juist de laatste hoofdstukken maken dit boek zo fantastisch: alle verhalen grijpen dan ineens zo mooi in elkaar – een betoverend slot!

Het taalgebruik is prachtig, maar af en toe wat wel ouderwets (‘Als jelui denkt dat ik naar beneden val, heb je het toch bar mis,’ riep de dwerg naar de eenden, maar dat was pocherij. blz. 31). Toch past dat wel heel goed bij het sprookjesachtige karakter van het boek. Ook wordt daarmee duidelijk dat dit al een klassiek verhaal is. Wel zijn de illustraties in de nieuwste uitgave vervangen, maar dat is alleen maar een verbetering: Linde Faas maakte prachtige, sfeervolle beelden en haar kleurgebruik is fantastisch. Ze maken het boek nog betoverender dan het al is. Laten we hopen dat kinderen nog heel lang van dit bijzondere verhaal kunnen blijven genieten!

Lestips

Het sleutelkruid is een prachtig en spannend voorleesboek voor zowel de middenbouw als de bovenbouw. Zeker de ingenieuze manier waarop het verhaal is opgebouwd, zorgt voor een onvergetelijke leeservaring.

Vanzelfsprekend kunnen oudere kinderen het boek ook zelf lezen, en kinderen die van sprookjesachtige verhalen houden, zullen hier vast erg van genieten.

Om het boek te introduceren, zou ik dan het hele eerste hoofdstuk voorlezen. Kinderen komen zo meteen in het verhaal. Misschien vragen ze je vanzelf wel om verder te lezen…

Paul Biegel

Elk kind zou Paul Biegel eigenlijk moeten kennen – als een van de grootste kinderboekenschrijvers die Nederland heeft gekend. Het is dan ook erg leuk om een kijkje te nemen op ‘zijn’ website: op paulbiegel.com vind je o.a. een heel overzicht van al zijn boeken. Mooi is ook dat je hier de verschillende covers van Het sleutelkruid kunt vinden. Vergelijk de covers eens met elkaar. Welke voorkant vinden de kinderen het mooist of het beste bij het verhaal passen?