Knots - Leesbevordering in de klas

Knots In de derde grot van links in de groene vallei werd een holenmensje geboren. Zijn ouders noemden hem Knots. Het was een naam voor een echte krijger. Alleen… Knots is niet zo stoer als zijn naam doet geloven!

Wanneer Knots onverwacht vrienden wordt met Freddie de Oerkie en zij samen sneeuwleeuw Stip moeten redden, besluit Knots dat het tijd is om zichzelf te bewijzen. Onderweg moet Knots op hol geslagen mammoeten trotseren, gevaarlijke klauwkrokodillen ontwijken en giebelende lachkikkers negeren. En niet te vergeten… zijn irritante zusje Tuf in bedwang houden.

Misschien is Knots wel veel stoerder dan hij zelf denkt?

Eerste deel van de serie Knots.

Recensie

Knots was een echte stoere naam voor een echt stoer holenkind. Vooral zijn vader vond dat belangrijk. Zijn naam was Henk en daar werd hij vroeger best vaak mee gepest.

Oenoe, de moeder van Knots, vond het ook een fijne naam. Knots betekende twee dingen: een stok om mee te slaan en haar zoon. (blz. 7)

De vrolijke tekening van Esther van den Brink op het omslag van dit boek laat het eigenlijk al zien: in deze nieuwe serie kun je een knotsgek verhaal verwachten over de oertijd. Over mammoeten, een schattige sneeuwleeuw en drie dappere kinderen die een spannend avontuur aan gaan. En dat je het allemaal niet zo nauw moet nemen met de geschiedenis in dit verhaal, blijkt ook al wel aan allerlei kleine details: een knuffeltje in de hand van Tuf of het stenen skateboard van Knots.

Het boek doet wat dat betreft denken aan de tekenfilmserie The Flintstones, waarin allerlei moderne elementen zijn verplaatst naar het stenen tijdperk. Zo lijken sommige culinaire hapjes op kooksuggesties uit het tv-programma Masterchef, krijgt Knots schrijf- en topoles, en leert hij rekenen met mammoeten. Al is dat laatste nog niet zo makkelijk.

‘Wat krijg je als je drie mammoeten optelt bij vier mammoeten?’ Alle kinderen keken in de verte en begonnen te tellen.
De mammoeten liepen gezellig door elkaar. Soms ging er eentje een stuk hollen, of deed een andere een plas tegen een boom. Knots raakte er helemaal van in de war. Hij had zijn som bijna af toen er een mammoet achter een rotsblok verdween. (blz. 24/25)

Knots leert op school ook over gevaarlijke sneeuwleeuwen en Oerkies – woeste wildemannen, die leken op grote apen met wilde koppen en pikzwarte ogen. Dus als hij op een dag zowel een sneeuwleeuw als een Oerkie tegen het lijf loopt, denk hij al snel dat het met hem gedaan is!

Het enige waar Knots aan dacht was dat hij maandag waarschijnlijk school zou missen omdat hij was opgegeten. Terwijl zijn klas lekker aan het voetballen was werd hij uitgepoept door een sneeuwleeuw. Of door die Oerkie. Dat kon ook nog. Het waren allebei rottige dingen. (blz. 53)

De humor in dit boek is echt fantastisch, maar stiekem heeft het boek ook nog een mooie boodschap: de sneeuwleeuw en de Oerkie blijken – natuurlijk – helemaal niet zo gevaarlijk. En Knots is weliswaar niet zo onverschrokken als zijn zusje Tuf of zo stoer en optimistisch ingesteld als Oerkie Freddie, maar hij denkt wel goed na over de wereld en komt met heel veel ingenieuze ideeën en plannen. Die hebben ze ook wel nodig, als Knots samen met Freddie op een spannend avontuur gaat: samen gaan ze proberen een kleine sneeuwleeuw terug te brengen naar zijn ouders, hoog in de bergen.

Hij keek Freddie aan en haalde diep adem.
‘Denk jij wat ik denk?’
‘Ja,’ zei Freddie, ‘ik denk het wel. Brunch!’
‘Nee! Natuurlijk niet!’ riep Knots. ‘Ik denk helemaal niet aan een brunch. Ik denk aan terugbrengen! We moeten Stip terugbrengen naar het Sneeuwdal. Naar zijn ouders.’ (blz. 78/79)

Het grote lettertype en de vele vrolijke illustraties maken het boek heel toegankelijk, maar vooral de levendige tekst van scenarioschrijver Tijs van Marle zorgt ervoor dat dit boek leest als een trein. De combinatie van humor met het spannende avontuur en de tot de verbeelding sprekende historische setting maken dit boek onweerstaanbaar. Om Knots’ juf Broeg maar even te citeren: ‘Het leest als een op hol geslagen mammoet.’ Kom maar door met deel twee!

Lestips

Het is zó leuk om dit boek te promoten in de klas! Het is al heel geschikt om zelf te lezen vanaf groep 5, maar ook oudere kinderen zullen zich er nog prima mee kunnen vermaken. Laat kinderen de voorkant maar eens zien en zelf alvast bedenken wat voor soort boek dit is – je zult zien dat ze zich al een aardig goed beeld vormen (complimenten voor illustrator Esther van den Brink dus, die de sfeer van dit boek perfect heeft weten weer te geven!).

Eigenlijk is het hele boek leuk om voor te lezen (kun je ook gerust doen; kinderen kunnen vervolgens het boek herlezen of zelf verder lezen in deel 2), maar het volgende fragment is echt hilarisch om te gebruiken als boekpromotie. Het is in eerste instantie heel spannend, maar vervolgens ook heel erg grappig. Vertel eerst dat het boek gaat over Knots – een naam voor een echte krijger, maar dat hij eigenlijk helemaal niet zo dapper is.

Toen zag Knots (…) op gehoopt had. (blz. 33 t/m 39)

Aansluitend kun je nog vertellen dat de sneeuwleeuw (te zien op de cover!) helemaal niet zo gevaarlijk blijkt te zijn als Knots dacht en dat er dan een spannend avontuur begint, waarin hij de sneeuwleeuw terug probeert te brengen naar zijn familie.

Tijd van jagers en boeren

Vanzelfsprekend past dit boek erg goed bij het thema ‘oertijd’, al staan er ook wel dingen in het boek waarvan je je hard kunt afvragen of die er echt al waren (chocola, pindakaas…). Dat is echter juist leuk om te bespreken! In hoeverre zijn dingen in dit boek echt en in hoeverre is het fantasie?

En hoe weet je meteen dat dit boek over de oertijd gaat? Wat zijn dus kenmerken van die tijd?

Voeding en koken

Freddie de Oerkie is nogal veel bezig met eten, maar niet zoals je zou verwachten. Zo heeft hij het de hele tijd over heerlijke recepten en lekkere hapjes en dat is ontzettend grappig, omdat het totaal niet bij ons beeld van de oertijd past. Of zouden de mensen in die tijd wél zo met eten bezig zijn geweest?

‘Hou je wel van (…) iemand te redden?’ (blz. 70/71)

Vooroordelen

In onderstaand fragment hebben Knots en Freddie het over de verwachtingen over elkaars volk. Het eindigt met een ontzettend grappig stukje, waar kinderen ongetwijfeld heel hard om moeten lachen. Maar tegelijkertijd vormt dit luchtige fragment ook een mooie introductie om het te hebben over vooroordelen en het vormen van je eigen mening.