Patina

door Jason Reynolds

Patina (Patty) is niet zoals de andere meiden uit haar klas. Haar vader is overleden en haar moeder heeft suikerziekte, en kan daardoor niet meer voor haar en haar zusje zorgen. Ze woont daarom met haar zusje bij hun peetouders en ze moet wennen aan een nieuwe, elitaire school.

Maar Patty heeft een groot talent: ze kan heel hard rennen. Ze komt in een hardloopteam waar het niveau erg hoog ligt. Als de druk stijgt, raakt Patty steeds vaker gefrustreerd, maar de coach wil geen slechte verliezer in zijn team hebben. En nu wil hij dat Patty gaat rennen in een estafette, waar ze goed moet leren samenwerken. Dat wordt een uitdaging…

Vertaald door Maria Postema.

Boek 2 uit de serie Track. Het verhaal is prima los van het eerste deel te lezen, ook al gaat het wel verder waar boek 1 – Ghost – ophield.

Recensie

Ja, ik ben een slechte verliezer, als je het zo wilt noemen. Maar ik hou gewoon van winnen. Ik wil alleen maar winnen. De rest is… vals. Nep.
Maar echt.
(blz. 12)

Patina zit in hetzelfde hardloopgroepje als Ghost en in ‘zijn’ boek merk je al dat ook zij een verhaal te vertellen heeft. Dat doet ze in dit boek. Een boek dat eigenlijk verder gaat, waar Ghost ophoudt: met dezelfde hardloopwedstrijd, waarvan je nu dus eindelijk weet hoe deze afloopt. Net als in Ghost weet Jason Reynolds Patina te laten vertellen als een zeer geloofwaardige tiener. Ook vertaalster Maria Postema heeft weer precies de juiste toon gevonden. Patina is een zorgzame, stoere meid, met een ongelooflijk groot verantwoordelijkheidsgevoel. Ze heeft een grote controledrang, wat blijkt uit de vele lijstjes die ze in haar hoofd maakt. Niet voor niets begint ieder hoofdstuk met een punt van haar to do-list. Maar als je leest wat ze allemaal heeft meegemaakt, dan snap je helemaal waar dat gedrag vandaan komt…

Patina heeft een heel andere achtergrond en een heel ander verhaal dan Ghost en dat levert automatisch ook een ander soort verhaal op. Patty vertelt véél en er gebeurt minder. Maar hoewel haar verhaal misschien minder spannend is, het is zeker heftig. Vlak voor de geboorte van haar zusje overleed haar vader plotseling, waarna haar moeder suikerziekte ontwikkelde en haar benen kapot gingen.

En daarna gingen ze zeg maar… dood. Dat is de beste manier om het te omschrijven. Haar voeten waren doodgegaan. Ik haat dat woord, maar ik kan het niet anders zeggen. En de dood kan zich blijkbaar verspreiden, en daarom moesten de dokters ook haar benen eraf halen – dat noemen zij ‘amputeren’, wat mij om de een of andere reden doet denken aan iets wat groeit, niet aan iets wat eraf wordt gehakt. (blz. 17)

Patty vertelt verder over hoe ze bij haar peetouders kwam te wonen: de broer van haar vader en diens witte vrouw Emily (mamlie). Ze moest ook naar een nieuwe school, een witte eliteschool met haarzwiepers, waarvan de meeste naar me kijken alsof mijn moeder een of andere baggermaker is. Gelukkig heeft ze ook atletiek.

Waar ik me, moet ik bekennen […] soms meer thuis voelde dan thuis. (blz. 41)

Een groot gedeelte van het boek speelt zich op de atletiekbaan af, en dat maakt het ook echt een sportverhaal, al ligt de nadruk op sportmentaliteit en de betekenis van het sporten voor de jongeren. Je leest hoe Patty en haar teamgenootjes trainen voor de estafette, en dat is niet eenvoudig! Patty’s coaches zijn geweldig – hun pedagogische aanpak is indrukwekkend! Creatief, soms hard, maar zeer effectief!

ik ga jullie laten zien hoe je moet winnen. Als jullie tenminste even je mond kunnen houden om te luisteren. Zeker jij, Krystal, aangezien jij de langzaamste bent.’ Krystal maakte verontwaardigd een tjoerie. Ze zoog de lucht zo hard naar binnen dat ze nog net niet haar hele gezicht binnenstebuiten keerde. (blz. 92)

De unieke, creatieve, vlotte schrijfstijl van Jason Reynolds máákt dit boek. Hij kruipt bovendien echt in de huid van de hoofdpersoon en tijdens het lezen gebeurt dat met jou als lezer ook. Het verhaal van Patty komt daardoor heel dichtbij, je voelt wat ze doormaakt, je begrijpt haar en … je gaat vanzelf van haar houden. Het is een verhaal dat laat zien dat niet iedereen is, zoals je direct denkt. Patina leert veel over mensen, maar de lezer ook.

Net als bij Ghost eindigt het verhaal met een spannende hardloopwedstrijd en zul je het volgende boek moeten lezen om te weten hoe de race afloopt! Ook een soort estafette! Het stokje wordt hierna doorgegeven aan Sunny, de stille langeafstandsloper met een stijvepakkengast als vader… En ook hij heeft ongetwijfeld een uitermate boeiend verhaal.

Lestips

Met een boekpromotie over Ghost kreeg ik een hele klas muisstil. Nu is het de beurt aan Patina. Haar verhaal zal zeker ook indruk maken. Bij het promoten van dit boek vertel je natuurlijk dat het boek deel uit maakt van een 4-delige serie. De laatste twee boeken zijn er in het Engels al wel, maar moeten in het Nederlands nog worden vertaald.

Voordat je over Patina vertelt, vertel je eerst over Ghost. Dan leg je uit dat het verhaal van Patina verder gaat waar dat van Ghost stopt, maar dat nu Patina aan het woord komt; zij is nu de ik-persoon. Daardoor leer je haar achtergrond kennen en begrijp je hoe zij in het hardloopteam terecht is gekomen. Ook ga je heel goed begrijpen wat het rennen voor haar betekent. Net als Ghost heeft Patina geen gemakkelijk leven. Ik zou echter niet het stukje voorlezen waarin ze vertelt over de dood van haar vader en de geamputeerde benen van haar moeder – dat is te heftig om even tussendoor de klas in te gooien!

Lees in plaats daarvan de achterkant voor. Daarna kun je een stukje over de training voor de estafette voorlezen. Vertel dat coach Whit de meiden de wals laat dansen.

Ik wist niet welke trainingsmethode (…) voor meer gewals. (blz. 55 t/m 59)

Sporten is gezond

Als het over sporten gaat, gaat het vaak hoe belangrijk de beweging is. Maar sporten kan ook mentaal heel gezond zijn, en dat legt Patty in dit verhaal heel mooi uit:

zo was hardlopen voor mij ook. Een manier om mensen de mond te snoeren. Een manier om… om soms zelfs mezelf de mond te snoeren. Om alles even uit te zetten. Om alle akelige dingen, de ongewone dingen die voor mij zo gewoon leken, stof te laten happen. (blz. 182)

Het is interessant om met kinderen over sport te praten en hen eens te vragen wat sport voor hen betekent: welk gevoel krijgen ze ervan als ze sporten? Herkennen ze zich in wat Patina zegt? Is er verschil tussen sporten qua gevoel? Maak kinderen bewust van wat sporten voor hen kan betekenen.

Vertaling

Met haar vertaling van Ghost werd Maria Postema genomineerd voor de Filter Vertaalprijs 2023. Vlak nadat Patina verscheen, werd zij geïnterviewd door Jaap Friso en Bas Maliepaard in de Grote Vriendelijke Podcast over haar vertalingen van de boeken van Jason Reynolds. Het is een ongelooflijk interessante podcast! Ook hoor je meteen meer over het boek Patina!
Niet per se geschikt om te luisteren met je klas (de podcast wordt gemaakt voor volwassenen), maar zeker interessant voor jezelf! Je kunt de uitzending hier terugluisteren.

Lees ook:

Condor, 2024