Timur

door Gaby Rasters

Timur is twaalf jaar oud en heeft het syndroom van Down. Dit jaar gaat hij naar groep 8. Superspannend, want dat betekent dat het tijd is voor het schoolkamp en de eindmusical. Timur kan één ding als geen ander: anderen blij maken! Hij heeft zich dan ook voorgenomen om de blijmaker van de klas te worden met zijn grapjes en zijn voorraad dropveters.

Dat blijkt alleen niet meer zo makkelijk te zijn als er een nieuwe jongen bij Timur in de klas komt. Jonas is helemaal niet aardig! En dan komt er ook nog een invaljuf die de pest aan hem heeft. Maar Timur geeft niet op en besluit de ultieme uitdaging aan te gaan: het blijmaken van zijn eigen pestkop.

Recensie

Dit is het eerste kinderboek dat (grotendeels) verteld wordt vanuit een hoofdpersoon met het syndroom van Down. Hij heet Timur en is bijna twaalf.

Mijn ogen zijn anders dan die van meester Dennis. Ook dan van de meeste kinderen. Dat komt doordat ik het syndroom van Down heb.
Dat ben ik geloof ik vergeten te vertellen in de soort van handleiding. Ken je dat, het syndroom van Down? Kinderen die dat hebben kunnen minder snel leren, hebben een andere vorm ogen en de lijnen op de binnenkant van hun hand lopen anders dan die van jou. Tenminste, als jij geen Down hebt. Anders lijk je natuurlijk wel op mij. (blz. 9/10)

Het is erg leuk om op deze manier meer te weten te komen over het syndroom van Down. Timur heeft een prettige vertelstem, is bijna altijd vrolijk en wordt zelden boos. Hij probeert oprecht iedereen blij te maken en daar word je als lezer ook weer blij van. Maar de uitspraak die achterop het boek staat – voor fans van R.J. Palacio’s Wonder – is niet passend. Wonder is een complex en fascinerend verhaal; heel puur en echt. In dit boek gebeuren echter dingen die in het echte leven zeer onwaarschijnlijk zijn en daardoor leest dit boek als een totaal ander genre.

Het laatste schooljaar van Timur verloopt namelijk niet zoals gehoopt en dat komt in eerste instantie door de komst van Jonas. Jonas mag op de eerste dag naast Timur gaan zitten, maar maakt zijn entree in de klas met de zin: ‘Naast die mongool? Ik dacht het niet.’ Vervolgens beledigt hij nóg een leerling en in plaats van dat de leerkracht Jonas meteen even toespreekt of apart neemt, begint hij met de les. ‘Jonas moet even wennen.‘ Want, wat blijkt: Jonas komt uit een extreem gecompliceerde thuissituatie en daar hebben de meeste volwassenen in dit boek meteen heel veel begrip voor. En – niet geheel verrassend – na wat liefde en aandacht ontdooit Jonas en ontpopt hij zich al snel tot een fijne klasgenoot en goede vriend.

Het gaat allemaal wel erg gemakkelijk in dit boek om iemand ‘blij te maken’, maar wat er gebeurt met de invaljuf is wel heel extreem. Zij neemt Jonas apart voor een gesprekje waar je mond werkelijk van openvalt…

‘Ga zitten, jongen. Ik zal het kort houden: ik ben niet blij met al die filmpjes die jij maakt in de klas. Ik ben sowieso niet blij met jou, maar dat had je denk ik al door. Ik heb gezien dat je voortdurend afkijkt, en op basis daarvan zou ik je kunnen verbieden om de Cito te maken.’
‘Hè?! ik kijk nooit af! Nooit!’
‘Wie denk je dat ze geloven: mij, of een of andere uit huis geplaatste jongen?’
‘Dat is gemeen! U bent gemeen!’
‘Ja, daar heb je wel gelijk in. Maar je hebt geluk. Er zit iemand anders in de klas met wie ik nog minder kan dan met jou, en het zou mooi zijn als hij niet meegaat naar het schoolkamp. Dat scheelt een hoop gedoe voor iedereen. Dus ik wil een deal met je maken. Luister je?’ (blz. 180/181)

Hoewel de boodschap van het boek heel mooi is, gaat de kracht van het verhaal wat mij betreft ten onder aan de enorme hoeveelheid sentimentaliteit en de ongeloofwaardige personages en gebeurtenissen. Dat neemt niet weg dat het verhaal verder makkelijk wegleest. Het boek bestaat uit korte hoofdstukken en bevat veel humor. En het mooiste: na het lezen van dit verhaal zul je ongetwijfeld anders – en waarschijnlijk zelfs met bewondering – kijken naar kinderen met het syndroom van Down.

Lestips

Om het boek te promoten in de klas kun je een aantal hoofdstukken voorlezen waarin Timur zichzelf voorstelt en iets vertelt over dit boek:

Mama zegt dat (…) om te maken. (blz. 5 t/m 11)

In dat fragment eindigt Timur met de zin dat hij zich nergens druk om hoeft te maken. ‘Nou….’ kun je vervolgens vertellen…’er zijn helaas wél dingen waar hij zich druk om zal moeten gaan maken…’  Je vertelt vervolgens dat Timur in dit verhaal te maken krijgt met een enorme pestkop én een juffrouw from hell (aldus een van de personages) en dat levert een heel ander schooljaar op dan hij van tevoren had kunnen denken.

Billy Bones, 2020