Ik wou dat ik een vogel was

door Diverse auteurs, Fran Preston-Gannon

Een natuurgedicht voor elke dag van het jaar

Een indrukwekkende bloemlezing met maar liefst 366 gedichten over de natuur. Op prentenboekformaat, met 180 illustraties van Frann Preston-Gannon en gedichten van o.a. Ted van Lieshout, Imme Dros, Koos Meinderts, Willem Wilmink, Bart Moeyaert, Edward van den Vendel, Bette Westera, Linda Vogelesang, Mary Heylema, Hans Kuyper, Theo Olthuis, J. Bernlef en vele, vele anderen.

Recensie

Het is eigenlijk gewoon onmogelijk om dit boek níet fantastisch te vinden… Wat een gewéldige bloemlezing aan gedichten is dit. Maar vooral ook de prachtige vormgeving – grote pagina’s, mooie bladspiegel, stevig glossy papier en kleurrijke, sprankelende illustraties – maakt dit boek wel heel bijzonder.

Die vormgeving komt rechtstreeks uit het van oorsprong Engelse boek I am the seed that grew the tree. Frann Preston-Gannon maakte maar liefst 180 illustraties waarin de natuur centraal staat. De kleuren zijn sprankelend en de illustraties paginagroot: de gedichten staan ín de prachtige prenten. Soms zie je details (herfstbladeren, een sneeuwvlok, een bloesemtak), dan weer een sfeervol landschap, of een dier dat prominent in beeld is. Vogels, bomen, planten; zee, bos en stad… je raakt werkelijk niet uitgekeken in dit boek. Daarbij komt dat de prenten niet lukraak gekozen zijn; ze sluiten aan bij de tijd van het jaar. In de wintermaanden zie je dus veel sneeuw en donkere luchten; in de herfst dwarrelen de herfstblaadjes rond, zie je mistige prenten, storm en regen; de lente is een explosie van bloemen en kleur en in de zomer voel je bijna die zoele zomeravonden en krijg je spontaan zin om schelpen te gaan zoeken op het strand. Alleen al door te kijken naar de illustraties zie je het jaar dus aan je voorbij trekken. Wat een prachtig beeld van de seizoenen!

Wat echter bijna net zo knap is, is hoe Margot Diederix en Marlous van Mourik van uitgeverij Ploegsma Nederlandstalige gedichten bij de prenten hebben gezocht, die naadloos aansluiten bij deze mooie prenten. Zie je dus een prent met een vosje? Dan krijg je een gedicht over een vos! Klettert de regen naar beneden op een prent? Dan hoor je dat ook terug in het gedicht op die pagina. Elk gedicht is gekoppeld aan een datum en doordat de prenten zo goed aansluiten bij de maanden van het jaar, passen de gedichten dat natuurlijk ook. Op die manier kun je dus letterlijk élke dag van het jaar een passend gedicht lezen. In november lees je dus gedichten over gure herfststormen; in april groene grassprietjes, kikkers, vogels en andere beestjes; in  juli dansende muggen, zoemende bijen en het strand.

Op elke spread staan maximaal vier gedichten; soms staat er zelfs maar één gedicht per spread. Dat levert natuurlijk een omvangrijk werk op; het boek is dan ook – mede door het dikke papier – loodzwaar. Geen boek om achteloos in je tas te gooien dus; dit is een boek om mee te pronken op een standaard of tafel. Op die manier wordt het ook wel heel makkelijk om elke dag te beginnen met een mooi gedicht.

Die gedichten zijn bovendien van hoge kwaliteit – Diederix en Van Mourik wilden met dit boek niet alleen de pracht van de natuur laten zien, maar vooral ook een overzicht van het Nederlandse dichtlandschap en zijn grote dichters. Dat betekent dat bijna alle ‘grote namen’ hierin te vinden zijn! De gekozen gedichten moesten echter wel een sterke link met de natuur hebben én de gedichten moesten voor jong en oud zijn. Dus ondanks dat sommige gedichten niet per se voor kinderen geschreven zijn, wilden de makers wel dat er altijd iets uit te halen zou zijn voor kinderen. Dat is absoluut gelukt! Voorlezen uit deze bloemlezing is een heerlijk manier om de dag te beginnen – van kleuterklas tot groep 8 – of eigenlijk, voor iedereen! “Er zijn heel veel dingen waar een mens gelukkig van kan worden.” staat er als eerste zin van het boek. Nou, dit boek is is daar een prachtig voorbeeld van!

Lestips

De beste tip: elke dag een gedicht voorlezen uit dit boek natuurlijk! Hoe makkelijk wil je het hebben? Elke dag heeft zijn eigen gedicht!

Op de website van de uitgever wordt bovendien ‘het gedicht van de maand’ uitgelicht – dat kun je dan ook nog eens mooi op je digibord zetten.

Daarnaast staan er drie registers in het boek, waar je gebruik van kunt maken:

• Register op dichter – als je specifiek een bepaalde dichter in het zonnetje wilt zetten of zijn/haar werk wilt bespreken
• Register op titel – hieruit blijken vaak de onderwerpen, zoals ‘storm’, ‘lente’ of bepaalde dieren – handig als je een gedicht zoekt bij een bepaald onderwerp waar je mee bezig bent in de klas
• Register op beginregel. Hiervan kun je denken: huh? Wat moet ik daar nu mee? Maar stel dat je een bepaald gedicht graag wil terugzoeken, omdat je het zo mooi vond… Vaak weet je dan nog wel hoe het begon, maar de titel ben je vast vergeten – daar let je immers veel minder goed op, toch?
  Voorbeeldje: enig idee wat de titel is van het bekende gedicht met de beginregel ‘Denkend aan Holland’? (van Hendrik Marsman). Nee? Je kunt het gedicht terugvinden op 24 augustus!

Naast de registers zijn er ook nog overzichten per maand: daarin staan de titels van de gedichten en hun dichters genoemd. Ontzettend leuk als je bezig bent met een project of les over de seizoenen – je kunt er dan precies de gedichten uitpikken die aansluiten bij het niveau van jouw leerlingen. Ook over verschillende typen weer kun je heel veel gedichten in deze bloemlezing vinden.

Wil je ideeën wat je met deze gedichten kunt doen? Dan zou je het boek Poëzie hardop van Hans en Monique Hagen goed kunnen gebruiken (en vanzelfsprekend staan zij ook in deze bloemlezing). Daarin geven zij talloze suggesties over werken/spelen met poëzie in de klas (of thuis).

Uitgeverij Ploegsma, 2019