Dodo - Leesbevordering in de klas

Dodo Na een lekker lange slentervakantie aan zee vreest Dorian dat zijn leven nooit meer hetzelfde zal zijn. Tijdens het voorstelrondje op de eerste brugklasdag komt hij niet verder dan de i van ik. Als hij vervolgens zijn naam wil zeggen wordt het Do-do.

Als hij een dag later oog in oog komt te staan met een opgezette dodo in een museum, trekt hij zichzelf terug in een wereld waarin de dodo tot leven komt en alles goed is.

Maar het echte leven gaat ook verder… alleen, hoe doet Dorian daar nog aan mee?

Recensie

‘Fantasie is het enige wapen in de oorlog tegen de realiteit’. Met dit bitterzoete citaat van Lewis Carroll (de schrijver van Alice in Wonderland) begint Mohana van den Kroonenberg haar boek. Het blijkt de rode draad te zijn in dit bijzondere verhaal over de stotterende Dorian, die zijn complete wereld ziet instorten tijdens zijn eerste dag in de brugklas.

En dat terwijl Dorian het eigenlijk best goed voor elkaar heeft. Ramses, zijn beste vriend, zegt zelfs dat hij geluk heeft: hij ziet er goed uit en kan goed drummen. Samen hebben ze ook nog eens fantastische zomer gehad met twee leuke meisjes; aan het strand en in hun boomhut bloeide zelfs langzaam liefde op…

Maar op de eerste schooldag gaat het mis. Dorian komt niet uit zijn woorden, stelt zich voor als Do-do, waarop de hele klas in lachen uitbarst en tot overmaat van ramp neemt Ramses het niet voor hem op. Nog erger vindt hij het als zijn klasgenoten hem in de groepsapp Dodo gaan noemen. Dorian besluit helemaal te stoppen met praten. Maar als hij vervolgens in een museum voor de grap tegenover een opgezette dodo wordt gezet, reageert hij verrassend positief:

Dit dier kent geen jaren, geen dagen, geen uren, het lijkt alsof dit prachtige dier hier eeuwig staat, en ik krijg het vreemde gevoel dat ik alles overzie. Al mijn dromen, mijn verleden, mijn toekomst, mijn hele leven eigenlijk. Het lijkt opeens alsof ik alles begrijp, alsof alles goed is. (blz. 35)

Op dat moment wordt duidelijk wat die uitspraak van Lewis Carroll voorin het boek doet, want Dorian vlucht weg in een fantasiewereld, waarin een dodo uit het museum tot leven komt. Het is alsof met de komst van Dodo, Dorian zelf herboren wordt.

Het maakt het boek niet gemakkelijk, want je springt niet alleen heen en weer in de tijd – van herinneringen naar het nu – maar ook van werkelijkheid naar fantasie. Toch zie je na verloop van tijd dat de werkelijkheid bijna ongemerkt weer vat op Dorian krijgt. Als Dodo zich hetzelfde gaat gedragen als Dorian in het echte leven, zie je dat Dorian precies hetzelfde reageert als zijn vriend Ramses…

‘Ik vind het heel gemeen, Dodo, dat je net doet alsof ik niet meer besta. Waarom antwoord je niet? Kan je soms niet meer praten?’ (…)
Stilte.
‘Dan niet!’ roep ik.
‘DAN! NIET! LOSER!’ (blz. 106)

Mooi is om te lezen hoe Dorian langzaam weer terugkomt in de realiteit – die is op een gegeven moment zó confronterend; daar viel niet tegenop te fantaseren. Van den Kroonenberg laat vervolgens heel knap zien dat problemen niet altijd zo groot zijn als je denkt, zonder daarbij de intense gevoelens van Dorian te bagatelliseren. Mede daardoor is het een verhaal dat nog lang blijft nazingen in je hoofd; een verhaal dat je heel bewustmaakt van de mogelijke gevoelens van anderen – en dat al die gevoelens er mogen zijn.

Lestips

Dit is een prachtig verhaal om meer begrip te krijgen voor de gevoelens van kinderen die ‘anders’ zijn, in het bijzonder voor kinderen die stotteren. Het verhaal laat duidelijk zien dat je nooit precies kunt weten wat er in het hoofd van een ander omgaat.

Interessant is bijvoorbeeld ook het stukje waarin Dorian uitlegt hoe het voor hem is als Ramses zijn zinnen afmaakt. Verrassend genoeg vindt Dorian dat juist fijn! Hij vindt het vervelend als mensen geduldig wachten tot hij klaar is met praten… Dat kan dus ook.

Soms maakt hij (…) Hij is mijn woorden. (blz. 52)

Leuk is om dan het boek De jongen die iedereen laat lachen naast dit verhaal te leggen – dat is ook een verhaal over stotteren, maar dan weer totaal anders.

Kinderboeken

Mohana van den Kroonenberg verwijst in het boek trouwens zelf ook naar heel wat kinderboeken: Alice in Wonderland en Eilanddagen van Gideon Samson worden letterlijk in de tekst genoemd, maar er zijn ook flink wat hoofdstuktitels die verwijzen naar andere kinderboeken! Titels die mij opvielen (maar er zijn er vast meer!):

Schriftje van een loser -> je snapt hem…
Dit is geen dagboek -> Dit is geen dagboek, van Erna Sassen
Ik ben Dorian (en ik ben niet bang) -> Ik ben Vincent (en ik ben niet bang), van Enne Koens
De meisjes -> De meisjes, van Annet Schaap
Bizar -> Bizar, van Sjoerd Kuyper

Maar er zijn meer lijntjes te trekken: de zin Dorian praat als een rivier (blz .77) verwijst natuurlijk naar het boek Ik praat als een rivier van Jordan Scott. En de manier waarop Dorian zijn gevoelens kwijt kan in ruige rockmuziek doet heel erg denken aan Knipoog van Rob Harrell.

Flink wat leestips dus voor kinderen die Dodo een mooi boek vinden!