Het meisje dat Kerstmis redde - Leesbevordering in de klas

Het meisje dat Kerstmis redde 19^e eeuw. Het is kerstavond, maar er is geen reden voor een feestje. Amelia Wishart is na de dood van haar moeder naar een werkhuis gestuurd, waar de gemene meneer Griezel de leiding heeft. Tegelijkertijd is het magieniveau op de Noordpool bijna tot onder het nulpunt gedaald – een ramp zo vlak voor Kerstmis. Gelukkig weet vader Kerstmis precies wat hem te doen staat.

Met de hulp van een paar elfen, acht rendieren, de koningin van Engeland en een man genaamd Charles Dickens, moet Vader Kerstmis op zoek naar Amelia. Zal het hen lukken om Kerstmis te redden?

Vervolg op het boek Een jongen met de naam Kerstmis en deel van een trilogie. Het derde boek is Vader Kerstmis en ik. De verschillende delen zijn uitstekend los van elkaar te lezen.

Vertaald door Karin Pijl.

Recensie

Als je Een jongen met de naam Kerstmis hebt gelezen, weet je dat Matt Haig drama, spanning, fantasie en humor feilloos weet te combineren. In het eerste deel van de trilogie kreeg Nikolas (later: Vader Kerstmis) flink wat voor zijn kiezen, maar het boek bleef luchtig door de vele grappen en typisch Britse humor. In dit tweede boek lees je het verhaal over Amelia, die opgroeit in een tijd dat mensen nog levende schoorsteenvegers waren… en dat is beduidend minder grappig.

Dat is niet erg, maar als je dezelfde sfeer als in het eerste deel verwacht, valt met name het dramatische begin van dit boek vrij rauw op je dak. Daarin wenst Amelia een wonder om haar ernstig zieke moeder weer beter te maken, maar helaas is ze niet meer te redden. Tot overmaat van ramp komt ze terecht in werkhuis van meneer Griezel en moet ze afscheid nemen van haar kat Kapitein Roet. Het doet denken aan het boek Oliver Twist van Charles Dickens, die – grappig genoeg, en zeker niet toevallig – ook in dit verhaal voorkomt.

Tegelijkertijd wordt Elfheim – de woonplaats van Vader Kerstmis en de elfen – aangevallen door trollen en dat is behoorlijk spannend. Er lopen verschillende verhaallijnen door elkaar en je moet dan ook steeds schakelen naar een ander perspectief. Van de elfen Humdrum, Noosh en Kleine Mim, naar Vader Kerstmis, en weer terug naar de wereld van Amelia. Dat jaar gaat Kerstmis niet door…

Dus dit was Elfheim op kerstavond. Een schuddende aarde. Trollenkoppen die uit de grond schoten. Stenen en rotsblokken die door de lucht suisden. Gebouwen die instortten. Kerstpudings die het Vijgenpuddingcafé uit vlogen. Chocolademunten die over de grond rolden. Elfden die hun kinderen droegen en rondrenden. De Sleebellen die hun instrumenten boven hun hoofd hielden tegen de vallende stenen. (blz. 64)

De humor is dit boek is iets subtieler dan in het eerste deel. Het zit hem in kleine grapjes of verrassend woordgebruik, zoals de manier waarop de tijd consequent anders wordt benoemd dan bij ons: een paar seconden na Het Begin van de Nacht, vijf minuten over Behoorlijk Laat op de Dag, kwart over Echt Heel Vroeg… Ook de verwijzing naar het elfenvloekwoord onmogelijk is erg leuk, al snap je deze waarschijnlijk beter als je (de recensie van) het eerste deel gelezen hebt!

‘Kun je de slee maken?’
Kip schudde zijn hoofd. ‘Nee. Het is onmogelijk.’
Vader Kerstmis huiverde. ‘Waarom vloekt iedereen toch vandaag?’ (blz. 94/95)

Pas als Vader Kerstmis een jaar later per ongeluk bij de koningin van Engeland in de slaapkamer belandt, is de kolderieke, Britse humor weer terug. Wat is dat toch met Engelse schrijvers en hun koningin? Roald Dahl, David Walliams, Matt Haig… Maar je weet: zodra de koningin in het spel komt, komt alles weer goed. En inderdaad is dit het begin van een fantastisch avontuur in het 19^e-eeuwse Londen, waarbij Vader Kerstmis op zoek gaat naar hoop, zodat er weer genoeg magie in de lucht komt. En dan voel je ook gelijk weer de warmte en ontroering uit het eerste boek, zeker als de kerstman ook nog een beetje verliefd wordt… Dat maakt dit boek ook weer een heerlijk kerstverhaal, vol magie, hoop, liefde, humor en zoete pijn. Want, zoals de moeder van Amelia in dit boek heel mooi zegt:

‘Het leven is als een schoorsteen – soms moet je door het donker voordat je het licht ziet.’ (blz. 56)

Lestips

Hoewel er kleine verwijzingen naar het boek Een jongen met de naam Kerstmis zijn, kun je dit tweede deel van de trilogie prima los van het eerste boek lezen en dat maakt het ook erg leuk om dit boek in de aanloop naar kerst voor te lezen in de klas.

Wil je het boek alleen promoten, dan kun je de introductie voorlezen (blz. 7 t/m 9) en daarna vertellen dat het één jaar later helaas helemaal mis gaat. Amelia verliest al haar hoop en Elfheim wordt verwoest. Hoe moet Kerstmis nu gered worden? Daarover lees je in dit magische verhaal!

19^e eeuw

Mooi is ook dat het verhaal zo’n goed tijdsbeeld geeft van de 19^e eeuw. Charles Dickens publiceerde zijn boek Oliver Twist in 1838 en dit verhaal speelt zich dus niet lang daarna af:

Charles Dickens! Als dit een andere dag was geweest, zou Amelia enorm opgetogen zijn geweest. Charles Dickens was haar lievelingsschrijver. Vader Kerstmis had haar zijn boek Oliver Twist gegeven en daar had ze van genoten. (blz. 90)

Ook moet Amelia aan het begin van het boek aan het werk als schoorsteenveger (blz. 28) – net als in de boeken De Veger of Grapman 2 – en krijg je een goed beeld van de werkhuizen uit die tijd. Wat dat betreft is het ook een goed idee om je leerlingen naar het boek Oliver Twist te verwijzen, waarin deze werkhuizen ook besproken worden. Sowieso zullen kinderen het misschien wel leuk vinden om Amelia’s lievelingsboek te lezen! Vorig jaar is er een heel toegankelijke, door Tiny Fisscher bewerkte uitgave voor kinderen verschenen bij uitgeverij Volt.