Een jongen met de naam Kerstmis - Leesbevordering in de klas

Een jongen met de naam Kerstmis Nikolas is een arme jongen die met zijn vader in de bossen van Finland woont. Omdat hij op Eerste Kerstdag geboren is, heeft hij van zijn ouders de bijnaam Kerstmis gekregen. Zijn moeder is er echter niet meer. Nikolas heeft een zwaar leven, maar probeert er het beste van te maken. Dan besluit zijn vader mee te gaan op een expeditie naar het Verre Noorden om elfen te zoeken. Dat kan hem veel geld opleveren en dat kunnen ze goed gebruiken. Nikolas blijft achter en krijgt zijn tante Carlotta als oppas, een vreselijk gemene vrouw. Als zijn vader na de zomer niet terugkeert, besluit hij dan ook om weg te lopen en zelf op zoek te gaan naar het elfendorp. Dat is het begin van een zwaar, maar magisch avontuur!

Vertaald door Karin Pijl.

Recensie

Nog voor dit ‘echte verhaal van Vader Kerstmis’ gaat beginnen, lees je dit:

Onmogelijk
– Oud elfenvloekwoord.

Je zou eroverheen kunnen lezen, maar als je er even over nadenkt, is het erg grappig! En het bereidt je meteen voor op wat je kunt verwachten. Want:

als jij denkt dat sommige dingen onmogelijk zijn, sla dit boek dan maar weer dicht. Dan is het echt niets voor jou. (blz. 12)

Laten we daar maar even aan toevoegen: zelfs als je helemaal niets met Kerstmis hebt, maar wel houdt van ontzettend grappige boeken vol magie en een vleugje drama, dan is dit boek wél iets voor jou. En gelukkig zal het sterke, vermakelijke begin al veel kinderen overhalen om door te lezen.

Werkelijk alle ingrediënten voor een heerlijk kinderboek zitten hierin verwerkt: spanning, drama, griezelen, fantasie en heel veel humor. Hoewel die humor soms erg flauw is, brengt dit ook heel veel luchtigheid in het boek. Het verhaal is namelijk – zeker in het begin – eigenlijk best dramatisch. Met zo’n grap tussendoor, schiet je voor je het weet ineens in de lach.

Nikolas vroeg zich af of er ergens op aarde een jongen was die nog ongelukkiger was dan hij. En ja hoor, die was er. Hij heette Gatu en woonde in India. Gatu was door de bliksem getroffen toen hij in een beekje ging plassen. Heel akelig. (blz. 53)

Soms gaat het zelfs nog een stukje verder en wordt het wel erg melig: ontploffende trollenhoofden, een vliegend rendier dat op mensen plast… Je kunt er zeker van zijn dat kinderen bijna van hun stoel zullen rollen van het lachen. Hoewel ontploffende trollenhoofden misschien wat luguber klinken, weet de schrijver hier toch nog een link met Kerstmis uit te halen: de Christmas crackers!

Want ja, dit is natuurlijk een verhaal over Kerstmis – hoe kan het ook anders met zo’n titel. Maar dan wel over kerst in de kerstman-versie. Met het religieuze kerstverhaal heeft dit boek werkelijk helemaal niets te maken. Nee, dit is een boek over vliegende rendieren, elfen, cadeautjes geven en kerstkousen.

Maar behalve dat, is dit een heel mooi verhaal over een jongen die er alles aan doet om gelukkig te zijn.

Hij wist dus dat de wereld gewoon doordraaide als er vreselijke dingen gebeurden, zelfs de vreselijkste dingen. Het leven ging verder. En hij sprak met zichzelf af dat hij zou proberen zoals zijn moeder te zijn wanneer hij groot was. Fleurig en gelukkig en aardig en vol vreugde. Zo zou hij haar in leven houden. (blz. 144)

Matt Haig weet precies de goede mix te vinden tussen alle verschillende genres en de luchtige, toegankelijke schrijfstijl en mooie, kenmerkende illustraties van Chris Mould zullen vrijwel alle kinderen aanspreken. Dat maakt dit boek het perfecte (voor)leesboek voor december.
Dit boek maakt Kerst voor iedereen magisch!

Lestips

Voorlezen in december. Succes gegarandeerd. Of anders in ieder geval een stukje, want dit boek biedt absoluut veel leesplezier voor heel veel kinderen. Het leest gemakkelijk, ziet er aantrekkelijk uit (altijd goed), is grappig (belangrijk), spannend (ook fijn) en zelfs een beetje zielig (goed voor de emotionele ontwikkeling!).

Wil je dit boek gaan promoten, schrijf dan de eerste bladzijde over op het digibord. (Onmogelijk – Oud elfenvloekwoord)
En lees dan de eerste bladzijden voor:

Je gaat zo (…) we nu beginnen… (blz. 11 t/m 15)

Eventueel kun je ook nog ietsje verder lezen, om nog een iets beter beeld te geven van het drama, de spanning en de humor in het verhaal:

Nikolas was een (…) alleen maar dennenbomen. (blz. 17 t/m 25*)

* Dit lijkt een heel erg lang fragment, maar dat komt door de vele, grote illustraties die 3,5 pagina in beslag nemen!

Scandinavië

Hoewel je dit verhaal natuurlijk niet al te serieus moet nemen, is dit wel een leuk voorleesboek in een project over Noord-Europa / Scandinavië:

‘Woont dan niet iedereen in Finland?’ vroeg Nikolas. (…)
‘Nee,’ zei Joel. ‘ Sommige mensen wonen in Zweden. En er wonen ongeveer zeven mensen in Noorwegen. Misschien zelfs wel acht. De wereld is groot.’ (blz. 22)

Boekverfilming

In 2021 is er op Netflix een film verschenen van dit boek (9+). Je kunt de teaser in de klas laten zien:

Er is ook nog een langere trailer beschikbaar.

Zelf heb ik de film nog niet gezien; ik heb wel begrepen dat het verhaal iets afwijkt van het boek… zoals wel vaker met boekverfilmingen natuurlijk.

Uitgeverij Moon, 2016

In hetzelfde jaar als de boekverfilming is er ook een (goedkopere) filmeditie (hardcover!) van het boek verschenen:

De jongen met de naam Kerstmis

Vanwege het verschijnen van de film zijn de twee vervolgdelen – Het meisje dat Kerstmis redde en Vader Kerstmis en ik – nu ook in het Nederlands vertaald.