Didi’s schuld

door Lydia Rood

Op dansles voelt Didi zich vrij en veilig, maar op school en op straat wordt ze gepest door Murat en zijn vrienden. Thuis kan ze het niet vertellen. Haar moeder is ziek en Didi wil niet dat zij zich zorgen maakt. Op school doen de leraren niets aan de pesterijen. Komt dat door Murats broer, een gevaarlijke crimineel? Uiteindelijk neemt Didi haar broers in vertrouwen. Maar was dat wel zo’n goed idee?

Recensie

Dit verhaal kruipt onder je huid. Verhalen over pesten zijn altijd al heftig, maar in dit boek voel je de machteloosheid, de angst en het gevaar van ernstig pestgedrag wel heel erg goed. En het ergste is nog dat het verhaal gedeeltelijk waargebeurd is.

Lydia Rood heeft dit boek namelijk geschreven na haar kennismaking met Delicia, een meisje dat zij ontmoette toen zij als Schoolschrijver in haar klas kwam. Voor haar veiligheid mocht het verhaal niet té herkenbaar zijn, dus zijn er dingen bij verzonnen, veranderd of weggelaten.

Dat resulteert dus in een ontzettend heftig verhaal, over Didi, die dagelijks wordt vernederd door haar klasgenoot Murat en zijn vrienden. En dat niet alleen: haar spullen worden afgepakt, ze wordt geduwd en geslagen en niemand wil meer met haar omgaan, uit angst óók gepest te worden. Zelfs haar beste vrienden Rachid en Khadisha lijken liever niet meer met haar te worden gezien. Didi voelt zich vreselijk alleen, valt steeds vaker flauw door de stress en wil op een gegeven moment zelfs liever dood zijn, zodat ze ook haar familie niet meer tot last is.

Het is een rauw verhaal, dat zich afspeelt in ‘Noord’, in een grote stad (met metro) waar duidelijk veel verschillende culturen met elkaar samenleven. Didi’s familie komt uit Suriname; haar broer Jamal is een ‘kwekeling’, eigenlijk een neef. Het boek staat vol met straattaal; het maakt het verhaal geloofwaardig en echt, maar ook wat ver-van-mijn-bed voor kinderen die in een totaal andere omgeving opgroeien.

Het boek roept veel onderhuidse spanning op door de dreiging van de criminele broer van Murat en een juf die niets aan het pestprobleem wil doen en Didi zelf de schuld geeft van haar problemen. Als de broers van Didi dan besluiten het heft in eigen handen te nemen, wordt het wel heel spannend wat er gaat gebeuren. Het verhaal maakt vanaf dat moment echter behoorlijk grote tijdsprongen en verplaatst zich na een officiële aanklacht van de straat naar de rechtszaal. Eigenlijk loopt het verhaal dan wat snel en onbevredigend af. Murat houdt een oppervlakkige bijrol en ook andere verhaallijnen blijven onuitgewerkt.

Wat dit verhaal wel duidelijk maakt, is hoe belangrijk het is om je problemen uit te spreken en hulp te (blijven) zoeken. In het nawoord staat wat Delicia – in het echte leven – heeft geholpen en het is goed om te lezen dat het nu goed met haar gaat. Alles bij elkaar is het een zeer indrukwekkend verhaal, dat je niet in de koude kleren zal gaan zitten.

Lestips

Lydia Rood heeft inmiddels al meerdere boeken geschreven in samenwerking met kinderen die zij als Schoolschrijver ontmoette. Het zijn allemaal rauwe verhalen uit het echte leven, met heftige problematiek zoals pesten, racisme en criminaliteit. Juist omdat het zo echt is – en voor kinderen in de grote steden wellicht ook herkenbaar – zijn er veel kinderen die deze boeken graag lezen.

Zodra je begint te lezen in dit boek, zal de klas ademloos luisteren. Lees eerst de achterkant van het boek voor en dan het volgende fragment:

Daar staat hij! (…) schoenen te leen. (blz. 3 t/m 6)

Vervolgens kun je nog vertellen dat dit het echte verhaal is van een meisje, dat door alle pesterijen zo ongelukkig werd dat ze liever niet meer wilde leven, maar dat het uiteindelijk goed gekomen is.

Pesten

Lydia Rood heeft dit boek (ook) geschreven voor kinderen die zich net zo wanhopig voelen als Delicia en spoort hen in het nawoord aan om hulp te zoeken, bijvoorbeeld via de zelfmoordhulplijn (al staat alleen het telefoonnummer vermeld; nergens in het boek komt het woord zelfmoord voor).

Wat dit boek duidelijk maakt, is niet alleen hoe pijnlijk en vernederend pesten is, maar vooral ook hoe eenzaam iemand zich kan gaan voelen. Didi kan haar verhaal nergens kwijt: op school geven ze haar zelf de schuld van wat er gebeurt, thuis wil ze haar zieke moeder er niet mee belasten. Ook is ze bang dat haar broers in de problemen komen als die zich ermee gaan bemoeien en ze wil niet dat haar beste vrienden ook gepest gaan worden omdat ze met haar omgaan.

Buitengesloten worden is afschuwelijk. (blz. 50)

Tijdens de Week tegen Pesten 2021 is het thema Buitensluiten? Uitgesloten! Je vindt hier allerlei lesmateriaal om met dit thema aan de slag te gaan en in de klas te werken aan een veilig groepsklimaat.

Het onderstaande fragment is mooi om voor te lezen en om over door te praten met de klas.

De vader en broer van Didi komen op school praten over het pesten; de juf staat er duidelijk anders in dan de familie van Didi.

Aan het eind (…) keer niet gerust. (blz. 52 t/m 57)

Kunnen jouw leerlingen het probleem verwoorden? En wat vinden ze van het gedrag van Didi? Wat vinden ze van het gedrag van juf Hetty?

Ernstig zieke ouder

Didi heeft te maken met een ernstig zieke moeder: haar moeder heeft sikkelcel, een bloedziekte (zie ook blz. 8). Daardoor belandt zij regelmatig in het ziekenhuis en Didi heeft er heel veel stress van. Ze is bang dat ze dood gaat en wil haar moeder ook niet belasten met haar problemen. Juist doordat ze helemaal niet praat over wat haar dwars zit, gaat het ook steeds slechter met haar.

Ook Delicia’s problemen, wiens echte verhaal dit is, hadden alles te maken met de ziekte van haar moeder. In het nawoord wordt dit uitgelegd. Ook wordt er gewezen op doe-praatgroepen voor kinderen met zieke ouders en hoe goed dat kan helpen. Dit boek is dan ook zeker een aanrader voor kinderen die zelf ook worstelen met dit soort ernstige problemen thuis.

Uitgeverij Leopold, 2020