Prentenboeken in de bovenbouw
De Nationale Voorleesdagen 2024 zijn alweer bijna voorbij, maar voorlezen gaat niet alleen VOOR, maar hopelijk ook DÓÓR! Voorlezen heeft namelijk een positief effect op de woordenschat en het tekstbegrip. Niet alleen bij jonge kinderen t/m 6 jaar (waar de campagne zich op richt), maar óók in de bovenbouw van de basisschool.
Nu denk je bij voorlezen in de bovenbouw waarschijnlijk automatisch aan spannende of grappige verhalende boeken, maar er zijn ook prentenboeken die je goed kunt voorlezen aan oudere kinderen. Prentenboeken waar je over kunt nadenken en samen over kunt filosoferen. Dat is niet alleen goed voor de (mondelinge) taalvaardigheid, maar zeker ook voor de ontwikkeling van het tekstbegrip! Een lage geletterdheid komt vaak door een gebrek aan vaardigheid op het gebied van evaluatie en reflectie.
Daarom zie je hieronder zes prachtige prentenboeken, waar je heel mooi met je bovenbouwleerlingen over kunt praten en nadenken! Niet alleen tijdens de Nationale Voorleesdagen, maar gedurende het hele schooljaar natuurlijk 🙂
Het viel uit de lucht
The Fan Brothers (vertaling: Studio Bos)
Leopold, 2022
De boeken van de broers Terry en Eric Fan zijn kunstwerkjes. Zó mooi geïllustreerd!! Het zijn ook vrij dikke prentenboeken: 56 pagina’s is veel voor een prentenboek. Dat geeft dus ook de mogelijkheid een wat langer verhaal te vertellen.
In dit boek valt er ‘zomaar iets uit de lucht. Op een donderdag.’ De kleine kriebelbeestjes hebben geen idee wat het is, maar Spin zegt sluw dat het zijn eigendom is.
Niemand kon zich herinneren dat het web er gisteren al was, maar eerlijk gezegd kon ook niemand zich herinneren dat het er gisteren niet was.
Spin bouwt een Grote Tentoonstelling om het ‘ding’ heen en van heinde en verre komen de dieren ‘Wonderstad’ tegen betaling bekijken. Tot op een dag een vijfbenig wezen Het Wonder uit de Lucht weer meeneemt en Spin rijk, maar alleen achterblijft.
©2022, Leopold, illustratie van The Fan Brothers uit Het viel uit de lucht
Het is niet direct duidelijk wat de moraal van het verhaal is, maar daar kun je het dus mooi met de klas over hebben. Gaat het over het ‘wonder uit de lucht’ en dat het leven vol verrassingen zit? Gaat het over de manier waarop Spin zich iets wat niet van hem is toch toe-eigent? Gaat het over de vluchtigheid van roem? Of gewoon over al deze thema’s tegelijk? Wat je er ook uithaalt, de prenten van al dat natuurschoon – en dat in overwegend grijs! – zijn sowieso al schitterend.
Project Barnabus
The Fan Brothers (vertaling: Manon Smits)
Pelckmans, 2022
Nog een boek van The Fan Brothers, maar dit keer niet alleen van Terry en Eric Fan, maar ook van hun broer Devin. Het boek won in 2023 een Zilveren Penseel voor de wonderschone prenten.
Het is een verhaal over Barnabus: een Mislukt Project dat in een donker hoekje van een laboratorium weggestopt wordt. De wereld zit niet te wachten op imperfectie; in de winkels zijn alleen Perfecte Maatjes te koop.
Ook nu snijden de Fan Brothers verschillende thema’s aan. Wat is perfectie eigenlijk? En waarom zou iets wat niet ‘perfect’ is, niet goed zijn? Wanneer is iets ‘mislukt’? Maar het boek gaat ook over het vechten voor je dromen, over de kracht van samenwerken en het recht op vrijheid.
©2022, Pelckmans, illustratie van The Fan Brothers uit Project Barnabus
De lange weg van Slak
Tom Marien & Eleni Debo (ill.)
Pelckmans, 2023
Prachtige uitdrukkingen en betoverende prenten vertellen je over recht en minder recht, over vol- en vasthouden, over in- en uitbreken.
In dit fantastisch mooi geïllustreerde prentenboek zie én voel je een glimmend slakkenspoor door het hele boek lopen. Zo zie je met eigen ogen dat Slak altijd rechtdoor loopt en niet van zijn pad wil afwijken. Geen bloem of struik gaat hij uit de weg. ‘Laat jezelf meer los’, vindt Duizendpoot. ‘Breek uit jezelf’, zegt Mier. Maar hoe doe je dat?, vraagt Slak zich af. Dat levert mooie gespreksonderwerpen op voor in de klas: Durf jij nieuwe dingen te proberen? Hoe ga jij om met dingen die anders gaan dan je gewend bent? Weet jij hoe je ‘jezelf meer los kunt laten’? Wat wordt daar eigenlijk mee bedoeld? En is het nodig?
©2023, Pelckmans, illustratie van Eleni Debo uit De lange weg van Slak
De indringers
Susanna Isern & Sonja Wimmer (ill.) (vertaling: Dorette Zwaans)
Maretak, 2023
‘Indringers!’ roepen de dieren als er ineens een stelletje vreemde dieren hun bos binnendringt. Ze zien er anders uit, ze doen anders en de dieren weigeren te begrijpen wat ze komen doen. Dat de vreemdelingen gevlucht zijn voor droogte, honger en ruzie maakt hen niet uit.
Zien je leerlingen parallellen met de echte wereld?
Wat dit boek vooral bijzonder maakt, is dat het twee verschillende eindes laat zien. Nadat er brand uitbreekt in het bos, worden er namelijk twee scenario’s laten zien. In het ene scenario moeten de dieren uit het bos ook vluchten en gaan zij zelf op zoek naar een nieuw thuis…
Maar er is nog een ander einde mogelijk. Of is dat juist een nieuw begin?
©2023, Maretak, illustratie van Sonja Wimmer uit De indringers
Dit kleurige prentenboek met zachte potloodtekeningen is al te gebruiken voor jonge kinderen, maar is zeker niet kinderachtig. De diepere boodschap die in het verhaal verwerkt zit, zal ook oudere kinderen heel bewustmaken van de gevolgen van het maken van bepaalde keuzes.
151 boeken
Pim Lammers & Hedy Tjin (ill.)
Querido, 2023
Dit prentenboek heeft erg weinig tekst en de inkleuractie van Rosa die ervoor zorgt dat niet alle boeken in de schoolbieb alleen nog maar over witte kinderen gaan, is toch niet echt iets wat je als leerkracht wilt stimuleren in je klas… (#doeditnietna) Op het eerste gezicht geen boek voor je leerlingen in de bovenbouw dus.
Maar de boodschap van het prentenboek biedt wel aanleiding tot een interessant gesprek over diversiteit. Wat vinden de kinderen van de boeken in hun eigen schoolbibliotheek? Herkennen zij zichzelf voldoende in de boeken in de kast? En zo niet, vinden ze dit erg? Hoe belangrijk vinden zij het om zichzelf qua uiterlijk / huidskleur te herkennen in een kinderboekenpersonage? Snappen ze de actie van Rosa?
©2023, Querido, illustratie van Hedy Tjin uit 151 boeken
De kleurige illustraties van Hedy Tjin knallen trouwens echt van de bladzijden af! Vooral van een afstandje zijn ze geweldig om te bekijken – ideaal om te laten zien in de klas dus. Ze inspireren wellicht ook voor een mooie crea-opdracht: hoe zou jouw ideale kinderboekenpersonage eruit moeten zien?
Natte stad
Mariajo Ilustrajo (vertaling: Mira van der Lubbe)
Gottmer, 2022
Met heel veel humor maakt de illustrator van dit mooie prentenboek duidelijk dat een probleem ERG GROOT kan worden, als je er niets aan doet. Dat het probleem te maken heeft met nattigheid, heeft in dit geval niet eens te maken met de stijging van de zeespiegel, maar ja… de link is natuurlijk eenvoudig te leggen.
Ook de manier waarop de dieren in eerste instantie omgaan met het stijgende waterpeil in de stad, doet denken aan de manier waarop mensen met de opwarming van de aarde omgaan: de meeste dieren vinden het wel prima, een beetje spetteren in de plassen. Toch zijn er een paar dieren die al snel hun hoofd niet meer boven water kunnen houden… en na verloop van tijd zijn er steeds meer dieren die in de problemen komen. Hoe lossen ze dit nu op?
©2022, Gottmer, illustratie van Mariajo Ilustrajo uit Natte stad
Het kleurgebruik in dit prentenboek maakt dit boek extra geschikt voor wat oudere kinderen. Ook de humor sluit goed aan bij de leeftijd van leerlingen in de bovenbouw. Maar het is vooral dat wat de illustrator de lezer probeert te vertellen, wat dit boek heel interessant maakt. Wat gebeurt hier precies? Zien de leerlingen overeenkomsten met de echte wereld? Wat probeert de illustrator eigenlijk te vertellen, denk je?
