Klein verhaal over liefde

door Marit Törnqvist

Op een dag gebeurde er iets onverwachts.
Er kwam een boot naar het meisje toe,
een boot met een man.
De man lachte naar haar
maar voor ze het wist
was hij weer verdwenen.

Wat werd de zee toen kaal!
Nog nooit was de zee zo kaal geweest.

Recensie

Hoeveel tekst heb je nodig om een mooi verhaal te vertellen? Niet veel, blijkt wel uit dit bijzondere boek van Marit Törnqvist. Het is boek is al bijna een klassieker te noemen, want al in 1996 won het een Zilveren Griffel. Deze negende druk sluit qua vormgeving aan bij het tevens in 2017 uitgebrachte vervolg: Het gelukkige eiland.

Op een paal
ergens in zee
zat een meisje.

Slechts 6 pagina’s korte, poëtisch opgeschreven tekst vertellen het verhaal over een meisje dat op slag verliefd wordt en vervolgens verteerd wordt door verlangen naar de man die zij heeft gezien. Niet dat dat in zoveel woorden staat beschreven… En dat is precies wat dit verhaal zo krachtig maakt: de woorden zijn zo zorgvuldig gekozen, dat ze enorm veel ruimte geven voor eigen invulling. Tegelijkertijd vertellen ze toch een duidelijk verhaal, dat iedereen – jong en oud – zal begrijpen.

Maar dit boek moet het niet alleen hebben van de tekst: ook de prenten vertellen het verhaal. Wat dit boek onderscheidt van andere prentenboeken, is dat het verhaal niet direct bij de prenten staat. Je leest dus eerst de tekst (op een witte bladzijde) en vervolgens zie je de beelden die Törnqvist voor ogen had. Ook dat geeft veel ruimte voor eigen interpretatie: bij het lezen van de tekst ontstaan er vanzelf beelden in je eigen hoofd. Daarna zie je hoe de illustrator het voor zich zag en dat kan zowel je eigen beeld versterken als je verrassen.

Het verhaal ontroert, maar de prenten zijn ook heel humoristisch. Maar bovenal roept het boek vragen en verwondering op. Het stemt tot nadenken: waarom zit dat meisje op die paal? Wat doet zij daar? Waar komen al die gekke boten vandaan? Wie is die man en waarom komt hij niet meer naar haar toe? Wat is eigenlijk de boodschap van dit verhaal? De titel van het boek is leidraad hierin… een prachtig verhaal over liefde en de durf om keuzes te maken.

Lestips

“Een boek met zo weinig tekst, hoort dat wel thuis in de bovenbouw van de basisschool? Hier leren kinderen toch niet van lezen?”

Inderdaad zullen kinderen hier hun avi-niveau niet mee opkrikken, maar dit boek doet misschien nog wel iets veel belangrijkers: het laat zien dat lezen en leesbegrip niet alleen uit teksten lezen bestaat. Bij dit boek gaat het immers om wat je tussen de regels kunt lezen; om eigen interpretatie – het stemt kinderen tot nadenken. Daarnaast prikkelen de illustraties ook nog eens de creativiteit van kinderen en laten ze zien dat je ook met beelden een verhaal kunt vertellen.

Met dit boek kun je dus iets losmaken bij kinderen: het verlangen naar bijzondere verhalen; interesse voor mooie boeken… en dat is natuurlijk ook leesbevordering!

Kinderen moeten hier waarschijnlijk wel in worden begeleid. Als een kind dit boek uit de schoolbibliotheek trekt om het ‘even te gaan lezen’, staat het waarschijnlijk binnen 10 minuten weer aan je bureau om te vragen of hij zijn boek mag ruilen. “Uit. Beetje raar einde. Erg kort. Meer iets voor kleine kinderen.”

Filosoferen

Kortom: dit boek leent zich uitermate goed om klassikaal te gaan lezen, bekijken en bespreken. Filosofeer met de kinderen over de tekst. Laat hen vragen stellen. Stel zelf vragen over wat er bedoeld zou kunnen worden. Laat de tekst op die manier tot leven komen.

Tekenen en kunstzinnige vorming

Tussendoor zou je de kinderen ook nog kunnen laten tekenen. Nadat je bijvoorbeeld het stukje over de verschillende boten hebt getekend, leg je het boek even aan de kant en geef je ruimte om kinderen hun eigen beeld te vormen. Hoe zouden die boten eruit zien? Geef ze een tekenvel en laat ze maar tekenen! Misschien tekenen ze één boot, misschien een hele zee vol… dat maakt niet uit. Vervolgens pak je het boek weer op en laat je zien hoe Marit Törnqvist haar illustraties heeft gemaakt.

Na het lezen van het verhaal kun je dit boek ook nog op een heel andere manier gebruiken: bespreek de illustraties niet op inhoud, maar op technisch vlak. Welke technieken en materialen heeft de illustrator hier gebruikt? Waarom zou ze deze keuze gemaakt hebben? Welke kleuren zijn gebruikt? Wat vertellen die kleuren ons? Een prachtige manier om met kunstzinnige vorming aan de slag te gaan en kinderen bewust te maken van de vele mogelijkheden.

Lees ook:

Em. Querido’s Kinderboeken Uitgeverij, 2017 (9e druk)