Boeken voor de Kinderboekenweek 2020 – middeleeuwen tot nu
Zoals elk jaar worden we – gelukkig – weer bedolven onder mooie boeken die passen bij het thema van de Kinderboekenweek. Het enige probleem is: hoe geef je ze allemaal de aandacht die ze verdienen? Het lukt in ieder geval niet om ze allemaal vóór 30 september uitgebreid te bespreken op Leesbevorderingindeklas.nl, dus daarom krijg je hieronder een overzicht van boeken die nog niet besproken zijn op deze website, maar die je wél kunt gebruiken voor het thema EN TOEN?
Hieronder staan ook boeken die nét zijn verschenen of zelfs nog moeten gaan verschijnen! En mocht je nou denken: dat boek wil ik ook in mijn schoolbibliotheek… dan is het geen gek idee om even te wachten tot de Kinderboekenweek…
Als je dan namelijk EUR 12,50 besteedt aan kinderboeken, krijg je er het Kinderboekenweekgeschenk van Arend van Dam bij! In acht verhalen schrijft hij zich door de geschiedenis van Nederland heen. Het zijn verhalen over helden, gelukszoekers, vertrekkers en nieuwkomers. In al die verhalen vragen de hoofdpersonen zich af: ‘Wie ben ik? Waar wil ik zijn? Ben ik welkom?’ Soms botst het en wordt de vraag gesteld: ‘Wie ben jij? Ik was hier eerst!’ Ja, wie was hier eigenlijk het eerst?
Je vindt hieronder boeken in de categorieën:
- DE MIDDELEEUWEN
- 16e en 17e EEUW
- 19e EEUW
- 20e EEUW
Ben je benieuwd naar nieuwe boeken over de prehistorie, de klassieke oudheid of juist over meerdere tijdvakken? Klik dan door naar dit artikel!
Via de geschiedenispagina kun je ook veel boeken vinden!
En vergeet ook de thematitels van de Kinderboekenweek niet!
Op het moment dat er een recensie van een van de boeken hieronder verschijnt, zet ik een sterretje achter de titel en kun je via de cover doorklikken naar de bespreking met lestips. Via de titel kom je op bol.com waar je meestal een inkijkexemplaar vindt en je het boek kunt bestellen. Vanzelfsprekend zijn de boeken ook te koop in de plaatselijke boekhandel of via hun websites. Sommige vind je vast ook al in de bibliotheek!
De middeleeuwen
Het boek van Jongen
auteur: Catherine Gilbert Murdock
illustrator: Ian Schoenherr
vertaling: Esther Ottens
Querido, 2020
Dit is echt een heel bijzonder boek! Een mysterie. Een wonder. Een onvergetelijk avontuur. Dat staat al op de cover, maar dat kan ik ook beamen. Het boek neemt je direct mee terug in de tijd, naar de donkere middeleeuwen. In dit verhaal gaat Jongen met een pelgrim mee op bedevaart. Er is iets gevaarlijks en heel geheimzinnigs aan die pelgrim… Maar ook Jongen heeft een geheim… heel intrigerend! Het is geen gemakkelijk boek; je moet goed verbanden kunnen leggen, hebt er een flinke woordenschat voor nodig en eigenlijk ook wel wat kennis van het christelijke geloof. De religieuze termen vliegen je om de oren! Maar ja… het waren de middeleeuwen! (11+)
Handboek voor historiehoppers – De middeleeuwen
auteur: Jonathan W. Stokes
illustrator: Xavier Bonet
vertaling: Anne Douqué
De Fontein, 2020
Het voorgaande boek wordt al iets gemakkelijker te volgen als je dit boek gelezen hebt! In dit boek krijg je namelijk ongelooflijk veel informatie over de middeleeuwen! Over het dagelijks leven, maar ook over kruistochten, ridders en het geloof; over Karel de Grote, de Vikingen en Jeanne d’Arc; over de Pest, het feodale stelsel en zelfs kort iets over de Maya’s. Net als in de andere delen van de serie Handboek voor historiehoppers staan er erg veel (tijdreis)grapjes in. Soms wat flauw, maar het zorgt er ook voor dat het boek erg vermakelijk en heel verrassend is. Lezen Nou! maakte er een erg grappig boekpromotiefilmpje over! (10+)
Wisselkinderen *
auteur: Thijs Goverde
illustraties: Iris Compiet
Ploegsma, 2019
Voor dit boek moet je echt even gaan zitten. Bijna 400 bladzijden vertellen het verhaal van IJsbrand, die vanwege de wijnvlek in zijn gezicht wordt gezien als een duivelskind. Ook zijn eigen vader, de heer van Lenth, wil niets meer van hem weten en stuurt hem naar een klooster. IJsbrand vlucht weg, samen met Wulfhilde, een jonge heks. Samen met nog twee kinderen gaan ze op zoek naar het dorp Wisseling, waar magie is en kinderen met ongewone krachten welkom zijn. Toch is dit niet alleen een verhaal over een magische wereld die ver van de echte wereld afstaat. Dit verhaal speelt zich duidelijk af in de middeleeuwen, waarin ridders, struikrovers, viezige herbergen en het geloof een zeer belangrijke rol spelen. Thijs Goverde heeft daarbij een unieke, zeer directe en wat mannelijke vertelstijl en geeft een belangrijke vraag aan de lezer mee: Hoe word je jezelf en wie bepaalt je leven? Je omgeving.. of jijzelf? (11+)
Een echte held
auteur: Suzanne Wouda
illustrator: Hugo van Look
Zwijsen, 2020
Nét verschenen! Dit is een van de boeken in de nieuwe serie Duik in de tijd van… en in dit geval duik je dus in de tijd van de ridders, want Splinter is de zoon van een ridder en wil een echte held worden. Dat wil alleen nog niet zo lukken met zijn paard Modderbad… Dat verraadt al dat er een flinke dosis humor in dit verhaal verwerkt zit en dat is verrassend, want de fantastische schrijfster Suzanne Wouda (Zilveren Griffel voor Sabel!) kennen we toch vooral van serieuze, indrukwekkende boeken over de Tweede Wereldoorlog of andere heftige geschiedenisverhalen. De vrolijke cover zal veel kinderen ook al aan het lachen krijgen trouwens. Zéér benieuwd naar dit boek dus! (9+)
Zoek je meer boeken over de middeleeuwen? Die zijn verdeeld over twee tijdvakken: de Tijd van monniken en ridders en de Tijd van steden en staten.
16e & 17e eeuw
De gijzelaar en de bastaard
auteur: Arend van Dam
illustrator: Arend van Dam (!)
Van Holkema & Warendorf, 2020
De ondertitel van dit boek is ‘Het verhaal van een vergeten prins van Oranje’. Nou, ‘vergeten’ kun je wel zeggen, want ik heb nog nooit van dit verhaal gehoord! Maar Filips Willem was dus blijkbaar de zoon van Willem van Oranje, en hij werd gegijzeld door de Spaanse koning. In dit boek vertelt hij zijn verhaal – het is geschreven in de ik-vorm. Er zijn al bijna geen boeken over de Tachtigjarige Oorlog, maar dit is dus ook nog eens een waargebeurd verhaal! En het boek ziet er ook nog eens fantastisch uit. Elk hoofdstuk begint met een paginagrote zwart-wit illustratie… die door Arend van Dam zelf is gemaakt! Deze auteur blijft verrassen! (10+)
Operatie Turtuga *
auteur: Fedor de Beer
Van Goor, 2020
Dit boek moet nog verschijnen, maar in het inkijkexemplaar is al te zien dat dit boek begint met een hoofdstuk dat zich afspeelt in de 17e eeuw, toen Piet Hein de Zilvervloot van de Spanjaarden ging overvallen. Vervolgens verplaatst het verhaal zich naar het heden! Eigenlijk is het dus geen verhaal dat zich afspeelt in de 17e eeuw, maar wel een verhaal óver die tijd. Thom en Lin (bekend uit het eerdere boek Expeditie Toi Moko) vinden een schatkaart die te maken heeft met de Zilvervloot! En gezien de ondertitel – avontuur op Bonaire – staat hen weer een spannende reis te wachten! (10+)
William & Tisquantum
auteur: Bianca Mastenbroek
De Vier Windstreken, 2020
Nog een boek dat zeer binnenkort verschijnt! Het kan zijn dat je het nog (online) vindt onder de eerder bedachte titel Withuid & Wilde. Ik moet eerlijk zeggen dat het een beetje spannend is of dit boek wel geschikt is voor de basisschool. Het is een 12+ boek, maar ja… dat zijn de boeken van Rob Ruggenberg ook! En dat Bianca Mastenbroek goed kan schrijven, bewees ze wel toen ze vorig jaar zowel de Thea Beckmanprijs als De Jonge Beckman won. Wat ik vooral interessant vind, is de ondertitel van dit boek: De helse reis van de Pilgrims en hun ontberingen in Amerika. Een thema waar maar weinig (of geen) kinderboeken over te vinden zijn. Bovendien is dit verhaal gebaseerd op ware gebeurtenissen. Heel informatief dus en ongetwijfeld heel spannend. (12+)
Leeuw met strepen *
auteurs: Marlene Rebel & Lucinda Vos
illustrator: Sophie Pluim
Billy Bones, 2020
Dit verhaal sleurt je mee naar de tijd van de VOC; naar het jaar 1664. Gek genoeg staat dat nergens in het boek, maar wel in de boektrailer, die je – handig! – kunt vinden via de QR-code achterop het boek. Het was een tijd dat de pest rondwaarde in Nederland! Bij de pest denk je al snel aan de middeleeuwen, maar deze ziekte was er veel langer en het verhaal speelt zich dan ook af in het 17e eeuwse Amsterdam, waar Jacob en zijn kleine zusje samen met hun moeder wonen, wachtend op hun vader die als chirurgijn op zee is. Het verhaal begint meteen heftig, want de pest slaat toe en Jacob wordt naar het weeshuis gebracht. Zijn zusje blijft achter, maar wordt gevonden en naar het pesthuis gebracht, omdat haar huidziekte wordt aangezien voor de builenpest. Wat dan volgt is een superspannend avontuur, waarbij Jacob samen met een paar ‘straatschoffies’ zijn zusje probeert te bevrijden. Het boek is niet te dik (opvallend tussen alle dikke geschiedenispillen) en heeft een ontroerend, wensvervullend einde, waardoor het verhaal niet té heftig wordt voor de basisschoolleeftijd. Het verhaal laat je gelijk kennismaken met het leven in de 17e eeuw, maar wat helemaal mooi is: er is een geweldige lesbrief bij het boek gemaakt! Er zijn ook opdrachten die je kunt maken zonder het boek gelezen te hebben. Handig voor in de klas en gelijk een mooie manier van boekpromotie! (9+)
Meer lezen over deze periode? Kijk dan bij de Tijd van ontdekkers en hervormers en de Tijd van regenten en vorsten.
19e eeuw
Oliver Twist
auteur: Charles Dickens
bewerking: Tiny Fisscher
illustrator: Annette Fienieg
Volt, 2020
Vlak voor de zomer, op de 150e sterfdag van Dickens, verscheen deze fullcolour geïllustreerde uitgave van het klassieke verhaal over Oliver Twist. Charles Dickens schreef het al in 1838 en zoals Tiny Fisscher voorin het boek uitlegt, speelt het verhaal zich ook rond die tijd af. Het is een verhaal over armoede en kinderarbeid, maar ook over doorzettingsvermogen, vriendschap en trouw en ook al heeft Oliver Twist niet echt bestaan, ‘hij had best kúnnen bestaan.’ Fisscher bewerkte het oorspronkelijk volwassen verhaal op zo’n manier dat het nu ook voor kinderen toegankelijk is. Het boek ziet er schitterend uit, met vele sfeervolle, aansprekende illustraties van Annette Fienieg. Ik ben heel benieuwd hoe de bewerking heeft uitgepakt! (8+)
Het geheim van de tuin
auteurs: Jan Paul Schutten en Joris Bijdendijk
illustrator: Floor Rieder
Gottmer, 2020
Dit jaar bestaan de schooltuinen in Amsterdam precies 100 jaar. Ter gelegenheid daarvan is dit ‘avontuurlijke kinderkookboek’ gemaakt: een boek vol recepten, die je kunt maken met groenten en kruiden uit eigen tuin, maar óók met een (kort) spannend verhaal over een kookwedstrijd. Dat klinkt al leuk, maar het wordt nóg interessanter! De recepten zijn namelijk van Joris Bijdendijk, chef-kok van RIJKS, het restaurant van het Rijksmuseum. En het verhaal is geschreven door Jan Paul Schutten en gaat óver het Rijksmuseum. Het is een verhaal over architect Pierre Cuypers, die de allerbeste kok van het land wil vinden voor het restaurant van het door hem ontworpen Rijksmuseum. Daarvoor organiseert hij een kookwedstrijd, waarbij verschillende koks de jongste deelnemer continu tegenwerken. Maar die weet de prachtigste gerechten te maken met kruiden, bloemen en groenten uit de tuin van het museum. Het verhaal wordt aangevuld met allerlei weetjes over het Rijksmuseum, groenten en kruiden én je krijgt een beeld van het leven eind 19e eeuw. Achterin het boek staan ook nog zaai- en oogsttips. En dat alles fantastisch geïllustreerd door Floor Rieder! (10+)
Laat me gaan! *
auteur: Ruben Prins
illustrator: Juliette de Wit
Zwijsen, 2020
Dit gloednieuwe boek speelt zich af in het jaar 1900 en zoals de cover al laat zien, gaat het duidelijk over het tijdvak burgers & stoommachines. Het verhaal gaat over Pier die hard moet werken in een fabriek. En dat terwijl de kinderarbeid eigenlijk officieel al was afgeschaft! Voorin het boek staat uitgelegd dat dit boek gaat over een ongeluk dat er uiteindelijk voor zorgde dat de kinderarbeid echt helemaal verdween in Nederland. Net als Een echte held? (zie hierboven) is dit een boek in de serie Duik in de tijd van… en dat betekent: veel kleurrijke illustraties en niet teveel bladzijden (80 pagina’s). Het concept lijkt een beetje op dat van de serie Terugblikken van Delubas, maar gelukkig heeft deze nieuwe serie niet zo’n schools uiterlijk. Ik ben benieuwd naar de inhoud! (9+)
Er zijn nog veel meer boeken over de 19e eeuw; kijk hiervoor bij de Tijd van burgers en stoommachines.
20e eeuw
De reis van Sofie Grossman
auteur: Elisabeth Mollema
illustrator: Martijn van der Linden
Volt, 2020
Dit boek verschijnt over een paar weken (net vóór de Kinderboekenweek). In het persbericht van de uitgever staat: het is een spannend avontuur over een scheepsramp in 1913 die doet denken aan het verhaal van de Titanic, maar die een stuk minder bekend is. Het verhaal leert kinderen over een onderbelichte periode in de Westerse geschiedenis: die van de landverhuizers die vanuit allerlei Europese havensteden naar Amerika probeerden te komen aan het begin van de vorige eeuw, op zoek naar een betere toekomst. Ook krijgen kinderen al lezend een beeld van Rotterdam als havenstad in een roerige tijd. Nou… mijn nieuwsgierigheid is gewekt!! (9+?)
Het verwoeste eiland *
auteur: Marco Kunst
illustrator: Emma Ringelding
Zwijsen, 2020
Nóg een boek uit de serie Duik in de tijd van (er zijn er vier tegelijkertijd verschenen; er komen er ongetwijfeld nog veel meer)! Marco Kunst schreef hierin over een overstroming in Zeeland, op het eiland waar hij zelf vandaan komt: Walcheren. Nu denk je vast: dat moet de Watersnoodramp in 1953 zijn! Maar nee! Dit verhaal speelt zich af aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, toen de Duitsers de dijken van Walcheren bombardeerden en de boel dus óók al onder water kwam te staan! Dit verhaal is dus op twee manieren interessant: het gaat over WO II, maar ook over de gevolgen van een overstroming waar kinderen waarschijnlijk niets over weten. Dit wil ik zelf ook graag lezen! (9+)
Het huis aan het meer
auteur: Thomas Harding
illustrator: Britta Teckentrup
vertaling: Ellen Hosmar
Veltman Uitgevers, 2020
Dit oblong prentenboek is héél bijzonder. Het verhaal is gebaseerd op het gelijknamige boek voor volwassenen van Thomas Harding, waarin hij vertelt over het huis van zijn grootmoeder. In dat huis woonden in honderd jaar tijd verschillende Duitse families – een joods gezin, een nazicomponist, oorlogsvluchtelingen en een Stasi-informant. Samen vertellen zij dit waargebeurde verhaal over de Tweede Wereldoorlog, de Berlijnse Muur en de – letterlijk – wederopbouw. De families komen en gaan; uit vrije keuze of omdat ze verjaagd worden… De lezer moet heel veel zelf invullen en daardoor is dit prentenboek duidelijk geschikt voor oudere kinderen. Achterin wordt nog wel uitleg gegeven over de families die in het huis hebben gewoond en de redenen waarom zij kwamen en gingen. Niet alleen de tekst maakt indruk, maar ook de sfeervolle, collage-achtige prenten van Britta Teckentrup zijn zeer indrukwekkend. Een prachtig boek waar je boeiende gesprekken over kunt voeren! (9+)
Rosa Parks *
auteur: Lisbeth Kaiser
illustrator: Marta Antelo
vertaling: Antje Schoehuys-Blaak
De Vier Windstreken, 2020
De serie Van klein tot groots bestaat uit prentenvertellingen over bijzondere vrouwen en is eigenlijk bedoeld voor jonge kinderen. Dat is te zien aan de opzet: paginagrote illustraties met korte teksten, in een groot lettertype. Het verhaal is simpel, maar de boodschap is dat zeker niet. In weinig tekst wordt hier het krachtige verhaal verteld van Rosa Parks, die in de 20e eeuw ontzettend veel heeft betekend in de strijd tegen ongelijkheid. Ze is vooral bekend van haar strijd tegen de apartheid, maar in dit boek lees je dat ze ook vocht voor vrouwenrechten. In eenvoudige taal en ook door de mooie, grote illustraties wordt hier een heel duidelijk verhaal verteld, dat ieder kind zou moeten kennen. Het maakt nieuwsgierig om meer over deze vrouw te weten te komen. (6+)
De aarde komt op!
auteur: James Gladstone
illustrator: Christy Lundy
vertaling: Henk Hardeman
Corona, 2020
Ook dit is een prentenboek, maar juist vanwege de prachtige retro prenten en het betekenisvolle verhaal is het heel geschikt voor de bovenbouw. Dit boek gaat over ‘Apollo 8 en de foto die de wereld veranderde’. Het gaat om de ruimtereis in 1968 en de eerste foto van de aarde die vanuit de ruimte gemaakt werd. Door die foto beseften mensen dat we zuinig moeten zijn op onze bijzondere planeet én het verbroederde in een tijd vol onrust en oorlog. Ook dit is een kort verhaal, maar met een zeer waardevolle boodschap! Een heel mooie aanvulling in projecten over (de geschiedenis van de) ruimtevaart, maar het boek past ook goed in projecten over de jaren ’60. (8+)
Het Pungelhuis *
auteur: Annet Huizing
omslagillustratie: Eveline Verburg
Lemniscaat, 2020
Dit verhaal speelt zich af in het heden, maar vertelt over de botersmokkel in de jaren vijftig en zestig van de 20e eeuw. In die tijd werden er miljoenen kilo’s boter van Nederland naar België gesmokkeld en dat leverde een gevaarlijke strijd op! Ole komt er in dit verhaal achter dat zijn (inmiddels dode) opa een sleutelrol speelde in deze strijd… en begrijpt steeds beter waarom hij eerst niet eens wist dat hij een opa had! Het is een intrigerend verhaal over grote familiegeheimen en smokkelbendes. Behalve dat is het een boek dat heerlijk wegleest, met geweldige gedachten van Ole, vlotte dialogen en fantastische, kleurrijke personages, zoals de Poolse Anastazja, de Vlaamse Pola en de Brabantse Sjef. En … er zijn uitgebreide lessuggesties bij het boek! (10+)
Ik heet Reinier en ons huis is afgebrand *
auteur: Joke van Leeuwen
illustrator: Joke van Leeuwen
Querido, 2020
Een boek over een huis dat is afgebrand… dat lijkt een zwaar en heftig thema. Maar dit is een echt Joke-van-Leeuwen-boek, met filosofische gedachtekronkels, veel humor, grappige tekeningetjes en een vrij naïeve kinderstem. De brand is eigenlijk niet eens het hoofdthema: het gaat meer over het bewaren van herinneringen en over welke dingen echt van waarde zijn. Die herinneringen zorgen ervoor dat dit óók een boek is over geschiedenis! Want het verbrande huis bevatte ook herinneringen… kleine dingen die in het huis waren achtergelaten: een ansichtkaart, een ring en letters die in het hout gekrast stonden. Daar zitten drie bijzondere verhalen achter, waar Reinier via een geestverschijning of droom achter komt: een verhaal over het naoorlogse leven in de jaren ’50; een verhaal van een Joods meisje dat tijdens de Tweede Wereldoorlog in het huis zat ondergedoken (heftig!) en een verhaal van een meisje dat rond 1900 leefde en tegen haar zin in als dienstmeisje werkte in het huis. Stuk voor stuk zeer boeiende verhalen, die een heel goed beeld geven van die tijd! (9+)
Zoek je meer boeken over deze periode, kijk dan bij de Tijd van wereldoorlogen of de Tijd van televisie en computers.
Lees ook:
De thematitels van de Kinderboekenweek 2020
Boeken over tijdlijnen, de prehistorie en de klassieke oudheid
