Mot en de metaalvissers - Leesbevordering in de klas

Mot en de metaalvissers Mot heet eigenlijk Vlinder, maar zo noemt alleen haar moeder haar nog. Die wil het liefst een fladderig, kleurrijk kind in een jurkje. De elfjarige Mot is zo niet. Mot houdt van zwarte kleren en van de rommelige stad waarin ze opgroeit.

Uit opstandigheid koopt ze van haar spaargeld een magneet om roestig ijzer mee op te vissen uit het oude kanaal. Ze krijgt een eigen stekkie tussen de andere metaalvissers. Daar doet ze een heel bijzondere ontdekking: een kleine duikboot. Die boot is het begin van een geweldig avontuur, waarbij Mot de acrobaten van De Werf ontmoet, nieuwe vrienden maakt, het tegen een machtige miljonair opneemt en… ze haar moeder beter leert kennen.

Recensie

Mot werd geboren als Vlinder. Maar het perfecte, mooie kind dat haar moeder voor ogen had, hield niet van schattige, kleurige kleding of fladderig lang haar. Dus toen Vlinder negen en een half werd, werd ze Mot. Het paste, dat zag iedereen. Al dacht de moeder van Mot daar anders over.

altijd als ze ‘Mot’ zei, keek ze er droevig bij. Droevig en een beetje vies. (blz. 8)

Sanne Rooseboom weet direct enorm veel sympathie te kweken voor de eigenzinnige Mot. Je voelt het onbegrip en de pijnlijke afkeuring van haar moeder… Des te groter is de waardering dat Mot zichzelf blijft en haar eigen pad kiest. De moeizame relatie met haar moeder blijft echter een belangrijk thema gedurende het hele boek.

Na de ontroerende inleiding wordt in slechts enkele alinea’s een heel interessante wereld geschetst, die nog beter tot leven komt door de vele roestkleurige illustraties van Sophie Pluim. Het verhaal speelt zich af in een oude industriestad, die vroeger guur en gevaarlijk was, waar de schatrijke zoon van een beroemde uitvinder de stad domineert, en waar magneetvissers aan de rand van het kanaal roestige voorwerpen uit het water vissen. Mot is gefascineerd door de roestige schatten die tevoorschijn komen door de magneten. In elk voorwerp ziet ze een heel verhaal.

ik vind het geweldig. Echt. De spanning omdat je niet weet wat je boven water haalt. Het gevoel dat je iets vangt wat ooit van iemand anders was, iemand uit een heel andere tijd of ergens ver weg. Iets wat daarna jaren bij het water hoorde.’ (blz. 37)

Als Mot vervolgens zelf met metaalvissen begint, vindt ze létterlijk een schat. Een oude, roestige, ronde, kleine duikboot. En daarmee begint het echte avontuur in dit boek, want er is iets heel geheimzinnigs met de duikboot aan de hand… Niet alleen wil de rijkste man van de stad de duikboot dolgraag kopen (waarom?!), maar Mot blijkt ook de enige te zijn die de boot kan besturen. En dan is er ook nog een geheimzinnige tunnel…

Maar ook de vele ontmoetingen van Mot met interessante personages maken dit verhaal ontzettend boeiend. Metaalvisser Lukas neemt haar mee naar zijn woonplek: de Werf. Het blijkt zo’n creatieve droomplek vol vrijheid te zijn, met een school in een boomhut en allerlei kleurrijke mensen die net even anders zijn dan ‘normaal’. Bij hen kan Mot helemaal zichzelf zijn, maar tegelijkertijd leert ze daar ook anders naar haar moeder te kijken. Prachtig hoe Sanne Rooseboom allerlei waardeoordelen weghaalt en de lezer laat nadenken over liefde en acceptatie.

©2022 Van Goor, illustratie van Sophie Pluim uit Mot en de metaalvissers

‘U vind ik er geweldig uitzien,’ zei Mot. ‘En Lukas ook. Iedereen hier op de Werf ziet er super uit.’
‘Dat komt omdat het je smaak is,’ zei Lelie. ‘Jij houdt van zwart en merkwaardig haar, van scheuren in broeken en misschien ook wel van piercings. Maar dat is ook maar uiterlijk. Net als het glanzende haar en de hakschoenen van je moeder.’ (blz. 182)

Mot gaat niet alleen anders denken over haar moeder, ook ‘Perfecte Vincent’, haar klasgenootje die erbij was toen ze haar duikboot vond, blijkt niet te zijn wie hij zegt te zijn… Maar, wie is hij dan wel? Halverwege het boek heb je werkelijk nog geen idee welke kant dit verhaal zal opgaan! Zeker is echter dat je dit omvangrijke boek van 332 pagina’s vanaf dat moment nog maar moeilijk zult kunnen wegleggen. Het is zo’n heerlijk geschreven verhaal, met geheimzinnige spanning – maar niet teveel – en mooie wijsheden – maar niet belerend. Een boek om uiteindelijk met een heel gelukkige zucht dicht te slaan.

Lestips

Steeds meer kinderen vissen met magneten! Je ziet ze overal! Ook Sanne Rooseboom liet zich voor dit boek inspireren door échte magneetvissers. Verder speelt het verhaal zich af in een fantasiewereld, maar dat neemt niet weg dat veel kinderen gefascineerd zullen zijn door de geheime schatten die onder water te vinden zijn.

Om dit boek te promoten, is het natuurlijk erg leuk om een fragment voor te lezen over de mysterieuze duikboot.
Lees eerst de achterkant van het boek voor en vertel dat je dan een stukje gaat voorlezen over die kleine duikboot.

Daar lag-ie (…) als onder water. (blz. 85-88)

Vervolgens kun je vertellen dat de duikboot het toch wel blijkt te doen… Maar hoe ze daar achter komen, ga je natuurlijk niet vertellen! En wat voor avontuur er vervolgens met de duikboot wordt beleefd… Dat moeten de kinderen ook zelf maar lezen!

Je kunt er ook voor kiezen om het boek in zijn geheel voor te lezen. De korte hoofdstukken en de vele dialogen lenen zich daar prima voor! Ook maak je daarmee dit dikke boek voor de hele klas toegankelijk.

Lesbrief

Mocht je ervoor kiezen om het boek in zijn geheel te gaan voorlezen, dan is het leuk om eerst de introductieopdracht te doen, die beschreven is in de lestips die speciaal bij het boek zijn gemaakt omdat het is genomineerd voor de Woutertje Pieterse Prijs 2023.
De opdrachten kun je hier downloaden.

Duikboten

De kleine duikboot is een fascinerend vaartuig en een ingenieuze uitvinding. Mocht je het nou tijdens een thema of project hebben over bijzondere vaartuigen, machines of uitvindingen, dan zou dit zomaar een heel mooi voorleesboek kunnen zijn!

Samenleving

Waar Sanne Rooseboom echter vooral heel mooi over schrijft, zijn de interessante verhoudingen en (familie)banden tussen de personages. Dit boek past dan ook heel mooi in een thema over familie, maar ook over samenleven of de maatschappij. Hoe leven mensen samen in een stad? Hoe ga je met elkaar om, ondanks verschillen? Maar ook thema’s als machtsverhoudingen of werk komen op interessante wijze in dit verhaal aan bod. En ten slotte niet onbelangrijk: hoeveel je kunt bereiken als je met elkaar samenwerkt?

Van Goor, 2022