Altijd dichtbij - Leesbevordering in de klas

Altijd dichtbij Oma is er niet meer…

Wat doe je met een gemis dat alleen maar groter wordt als je probeert minder te missen? Ontdek hoe je overal tekenen kunt zien van de liefde, de aandacht en de aanwezigheid van die ene die lijfelijk niet meer aanwezig is. Maar toch altijd dichtbij.

Recensie

Mark Janssen staat bekend om zijn waanzinnige kleurenexplosies, zoals in zijn succesvolle prentenboeken Eiland, Dino’s bestaan niet of het recente Sinterklaasliedjes. Des te verrassender is dit prachtige, gedetailleerde prentenboek, dat geheel is uitgevoerd in zwart-wit. Fantastisch en gedurfd om zo’n andere kant te laten zien!

Hij kreeg zijn inspiratie voor dit boek tijdens een reis in Nepal. Zoals hij zelf schreef (op zijn Facebookpagina):

Dit boek gaat mooi worden. Tijdens mijn Nepalreis van afgelopen najaar, drong een verhaal zich op.
En waarom zou ik dat niet ook schrijven?
Ik wist meteen dat dit keer de prenten alleen, niet zouden volstaan om het verhaal te vertellen.

Het resultaat is een heel gevoelig boek over het rouwproces van een jongetje. Zijn oma is er niet meer en hij heeft veel moeite om dat te verwerken. Zowel de prenten als de korte, poëtische tekst weten het gevoel van verdriet, machteloosheid en leegte prachtig over te brengen.

Maar hoe harder ik probeerde
haar niet te missen,
hoe meer ze mij ontbrak.

Door het verhaal in Nepal te situeren, laat Janssen eigenlijk zien dat rouw iets universeels is. Mooi is ook dat het boek laat zien dat alle gevoelens er gewoon mogen zijn en dat rouw een proces is dat lang kan duren. Toch biedt het verhaal ook troost, doordat er steeds lichtpuntjes zijn. Een vogeltje; een prachtig boompje, fris in duizend kleuren; een betoverende sterrenhemel… Het jongetje komt erachter dat hij zijn oma kan vinden in alle mooie dingen om hem heen. Heel subtiel wordt er verwezen naar het geloof in reïncarnatie (‘Als ze een dier zou zijn, dan was ze zeker geen neushoorn.’), maar het boek geeft ook ruimte aan de lezer om zelf te bedenken wat er na de dood zou kunnen zijn.

Behalve dit ontroerende verhaal, zijn ook de prenten zeer indrukwekkend: heel gedetailleerd, met mooie impressies van Nepal. Een van de mooiste prenten is op de schutbladen beland: de grote Janaki Temple in Janakpur. Hoewel Mark Janssen deze tekenstijl nooit eerder aan het publiek heeft laten zien, is zijn handschrift nog wel herkenbaar: het lieve snoetje van de Nepalese jongen, de zwierige planten en vele vogels, de blije vis in het Meer… Doordat het boek mooi openvalt, kun je de tekeningen heel goed zien.

Het is een boek dat niet per se voor kinderen is. Door de herkenning van de rouwgevoelens zal menig volwassene ook geraakt worden door de tekst, en als je van mooie illustraties houdt, dan is dit sowieso een boek om te koesteren.

Lestips

Dit is een prachtig boek om aan te reiken aan kinderen die net een opa of oma zijn verloren, maar je kunt het ook voorlezen in de klas en met de klas in gesprek over gevoelens van rouw of wat er na de dood zou kunnen zijn.

Het past daardoor ook goed in projecten over geloof, zeker in combinatie met de prachtige prenten van de tempels in Nepal. Weten de kinderen welk geloof hierbij hoort? Zien ze nog meer elementen van dat geloof terug in het boek?

Bij het boek is ook een kleurplaat gemaakt (heel meditatief als je die laat inkleuren!); deze vind je op de website van Lemniscaat. Je vindt er ook een filmpje waarin Mark Janssen iets meer vertelt over de totstandkoming van het boek.

Mark Janssen aan het werk – foto van facebook.com/markjanssen.illustrator

Lemniscaat, 2020

Er zijn twee varianten van het boek: een ‘gewone’ (die ziet er ook al prachtig uit, met goud op de snee) en een luxe variant: dikker en groter, met een linnen kaft en speciaal drukwerk (€ 29,95).