De grootste voetafdruk - Leesbevordering in de klas

Maak kennis met de mega-mens!

Er leven inmiddels acht miljard mensen op onze planeet. Een onvoorstelbaar aantal, vind je niet? Stel je nou voor dat we al die acht miljard individuen zouden kunnen samensmelten tot één groot wezen. Dan ontstaat er een spectaculaire reus: de mega-mens. Ontzaglijk, onwetend … en met een enorme voetafdruk.

Langzamerhand lijkt deze mega-mans te beseffen welke problemen hij heeft veroorzaakt op onze planeet.
En hoe hij in staat zou kunnen zijn deze op te lossen.

Vertaald door Berd Ruttenberg.

Recensie

Dit boek móet je zien. Het is geniaal! Op een zeer inventieve, originele manier wordt in dit boek duidelijk gemaakt hoe groot de wereldbevolking is ten opzichte van de aardbol, de dieren en het leven op aarde, en vooral wat onze impact daarop is.

Het is nogal moeilijk te bevatten hoeveel 8.000.000.000 mensen zijn. In dit boek wordt uitgelegd dat onze hersenen dat ook helemaal niet kunnen snappen.

Het probleem is dat onze hersenen maar weinig zijn veranderd sinds de tijd dat we in kleine gemeenschappen in grotten woonden en telden op onze vingers en tenen. We zijn er niet voor gemaakt om zulke gigantische getallen te bevatten, waardoor we niet goed de echte omvang van de menselijke soort kunnen overzien.

Als je dan vervolgens ook nog eens leest dat wanneer alle mensen van de wereld bij elkaar gaan staan, we met z’n allen passen op een oppervlakte zo groot als de provincie Utrecht… – het klopt echt, reken maar uit – … dan is het helemaal niet meer te voor te stellen. Maar de makers van dit boek hebben een oplossing: zij gooien alles en iedereen in een soort kneedmachine, waardoor er een mega-mens en mega-dieren ontstaan. Door deze te vergelijken in grootte worden de verhoudingen in de wereld heel inzichtelijk!

Het vraagt wel een andere manier van denken voor kinderen: hoe kan het dat de mega-tijger op onze duimnagel past? Wat wil dit eigenlijk zeggen? En waarom is een duif in deze mega-situatie dus zoveel groter dan een tijger? (En waar is de mega-ringstaartmaki eigenlijk?!)

Het concept van dit boek is dus al fantastisch, maar de informatie wordt ook nog eens met ontzettend veel humor gebracht. Overal vind je kleine, slimme grapjes en lekker droge opmerkingen. Toch wordt de boodschap steeds minder grappig, want hoe je het ook wendt of keert, het wordt steeds duidelijker: we maken er een beetje een puinhoop van.

Toch voelt het boek niet belerend aan. De makers spreken aan het eind de lezer juist bemoedigend toe: de mega-mens heeft weliswaar voor een hoop ellende gezorgd… maar ‘we zijn tevens de grootste hoop voor het leven op aarde’: we beseffen inmiddels onze impact en in dit boek lees je ook hoe we allerlei problemen zouden kunnen oplossen. Het boek lijkt vooral bedoeld om ons wakker te schudden: om duidelijk te maken dat we juist zoveel impact hebben, doordat we met zoveel zijn.

als we in staat zijn een mega-burger te maken, en een mega-gebouw kunnen neerzetten en een mega-kuil kunnen graven, dan moeten we toch ook die mega-rotzooi kunnen opruimen?

Werk aan de winkel dus!

Lestips

Verhoudingen krijgen in dit boek ineens een héél andere betekenis! De makers nemen je op een geweldige manier mee in hun denkwijze. Sommige kinderen zullen het direct doorhebben, andere kinderen zullen er waarschijnlijk meer moeite mee hebben om het concept te bevatten. De oplossing: samen lezen en erover praten. Ontdekken of ze begrijpen hoe het werkt.

Het boek past natuurlijk prachtig in projecten over het milieu en duurzaamheid. Het laat zien hoeveel wij als mens van de aarde vragen (letterlijk: hoeveel delfstoffen we bijv. uit de aarde halen) en hoe wij AHLOA (Al Het Leven Op Aarde) daarmee bedreigen. Het past perfect in lessen over ‘onze voetafdruk’: wat wordt met die term bedoeld? In dit boek krijgt het een wel heel visuele betekenis!

Hoogland en Van Klaveren, 2023