Het touw en de waarheid - Leesbevordering in de klas

Het touw en de waarheid Kyra woont eenzaam op een eilandje in het zuiden, waar ze stoffen verft in duizend kleuren. Rondom strekt de zee zich blinkend uit.

Ylan woont op een rotseiland in het noorden. Hij zoekt er de waarheid, net als de andere monniken. Rondom is er niets dan klippen en golven.

Kyra verlangt naar gezelschap en begrijpt dat ze moet vertrekken. En Ylan gelooft niet langer wat de monniken beweren. Hij vlucht naar open zee. Allebei gaan ze het onbekende tegemoet. Allebei dragen ze een geheim met zich mee.

Recensie

Vanaf de eerste zin betovert Marco Kunst je met zijn woorden. Als in een mooie droom word je meegevoerd naar een warme zomeravond, zittend in het zachte zand, golfjes likkend aan het strand alsof het roomijs was, met laat licht als honing op het slaperige water. Daar ga je bijna als vanzelf van zuchten, zo mooi.

Het touw en de waarheid

Maar dan volgt er nog veel meer betovering: elke twee bladzijden met woordkunst worden gevolgd door een spread met een schitterende illustratie van Jeska Verstegen. Waarom staat haar naam niet groot op de titelpagina? Waarom slechts in een golfje boven de zee? Wat een uitzonderlijk mooi geïllustreerd boek! De prenten zijn om verliefd op te worden! Kleurrijk, expressief en vol beweging, maar ook duister, dreigend en mysterieus.

Want dat is dit sprookjesachtige verhaal: enerzijds betoverend en kleurrijk, anderzijds droevig en ongrijpbaar. Het is een verhaal over verlangen, verleden en zeemonsters. Een verhaal waarin twee jongeren ervoor kiezen hun vertrouwde leven achter zich te laten en het onbekende tegemoet te gaan.

Het is het verhaal van Kyra en Ylan. Beide komen afwisselend aan het woord. Kyra woont op een warm eiland vol kleur, maar ze is er ongelooflijk eenzaam. Nadat haar grootmoeder is overleden, is ze alleen. Niet zomaar een beetje alleen, maar moederziel en grootmoederziel verlaten. Ylan woont juist op een kille, grauwe plek met woeste golven: het eiland Skribe, in een oud klooster. Hij besteedt zijn leven aan lezen in een dik boek. Tussen de onbegrijpelijke woorden moet hij van de monniken op zoek naar de waarheid. Welke waarheid dat is, weet Ylan niet. Maar ‘als ze dat wisten, waren ze klaar’.

de waarheid klotst en teisemt, winkt en wolkt, en wordt altijd weer overschreven door de groezel van alledag.’ (blz. 20)

Vooral in de eerste helft van het boek laat Marco Kunst goed zien wat een geweldige woordkunstenaar hij is: de fantasievolle tekst zwiert en zwaait. De vele creatieve vondsten doen je hersenen knetteren en prikkelen de verbeelding. Naadloos gaat het verhaal verder in de prenten van Jeska Verstegen. Wat zijn de contrasten tussen Kyra en Ylan prachtig verbeeld. Dit boek is werkelijk een wonderschone combinatie van woord en beeld.

Het verhaal zit vol symboliek en tegenstellingen. Ylan verzamelt mooie woorden in zijn zoektocht naar de waarheid; Kyra vergeet juist steeds meer taal. Zij en haar grootmoeder praatten niet, maar communiceerden met kleuren en handelingen. Langzaam wordt steeds meer duidelijk dat Ylan en Kyra vreselijke dingen hebben meegemaakt in hun jeugd, maar wát, dat weten ze niet meer. Pas als hun verhalen langzaam samen komen, komen er steeds meer herinneringen naar boven… en die herinneringen zijn niet alleen maar mooi.

Ylan tilde het rode touw uit de golven. Boven water werd de kleur nog warmer en dieper. Het rood tilde hem op en nam hem mee, een onzichtbare grens over, naar de voorraadzolder van het huis waar hij geboren was. (blz. 100)

Langzaam begrijp je ook waarom dit verhaal vooral geschikt is voor wat oudere kinderen (en nog ouder). Het is een uitdagend en prikkelend verhaal waar je nog veel over na kunt blijven denken. Wat hebben de zeemonsters precies met het verhaal te maken? Wat wordt er nu precies bedoeld met de waarheid? Zijn dat de herinneringen van Ylan en Kyra of is hun gezamenlijke, nieuwe verhaal juist de waarheid? Hoe komen verhalen tot je en in hoeverre moet je blijven stilstaan bij het verleden? Kun je de waarheid misschien zelf schrijven??

Er zitten behoorlijk wat losse eindjes in het verhaal, waar je als lezer zelf misschien wel een touw aan vast moet knopen. Wie weet vind je dan zelf de waarheid wel…

Lestips

Marco Kunst trekt je met zijn woord vooraf vanzelf het verhaal in: hij spreekt de lezer op betoverende wijze direct aan. Dit is dan ook prima geschikt om te gebruiken als boekpromotie.

Heb je weleens (…) nu aan jullie. (blz. 9-10)

Om iets meer te verduidelijken waar het boek over gaat, kun je deze boektrailer laten zien:

En laat natuurlijk ook vooral zien hoe mooi en bijzonder het boek is opgebouwd! Het begint al bij de schutbladen: daar komt de kleurenpracht je al tegemoet! Vervolgens kun je de titelpagina al laten zien en dan door het boek bladeren. Het is ook waanzinnig mooi hoe de illustraties bij de tekst doorlopen in de paginagrote illustraties.

Opvallend trouwens: dit is het eerste fictieboek van Lemniscaat waar geen stofomslag omheen zit! Vanaf 2023 is de uitgeverij daarmee gestopt.

Lemniscaat, 2023