Topboeken voor in de klas 2020
Wat een jaar was 2020… Het begon zo veelbelovend! Tijdens de Nieuwjaarsborrel van Stichting CPNB zei directeur Eveline Aendekerk nog: “2020 is het jaar van de rat, wat staat voor vernieuwing. De jaren 20 van de vorige eeuw staan bekend als de ‘roaring twenties’; zullen dit dan de ‘transition twenties’ worden?”
Hoe hadden we kunnen vermoeden dat ons leven zo op zijn kop zou komen te staan in 2020? In maart kwam alles ineens tot stilstand. Leesbevordering in de klas veranderde in #leesbevorderingthuis en met z’n allen probeerden we kinderen ook thuis aan het lezen te houden. Gelukkig verschenen er ook dit jaar weer fantastische kinderboeken en is het ondanks de enorme uitdagingen toch gelukt Leesbevorderingindeklas.nl uit te breiden met vele nieuwe recensies en lestips! En om het jaar feestelijk af te sluiten krijg je hieronder een overzicht van 20 topboeken uit 2020!
Meest gelezen recensies 2020
Het afgelopen jaar kwamen er weer 110 recensies bij op deze website, waarvan 68 boeken uit 2020. Daarmee staat de teller nu op 660 recensies!
Van die recensies werd er één verreweg het meest geraadpleegd en dat was – niet geheel verrassend – Alfabet van Charlotte Dematons (Hoogland & Van Klaveren). Van het boek zijn inmiddels meer dan 100.000 exemplaren verkocht! Begrijpelijk, want wat een fantastisch boek – voor werkelijk álle leeftijden. Dit boek is zonder twijfel dé topper van 2020.
Een andere recensie die ontzettend veel werd gelezen, is van het boek dat op dit moment op de nummer 1 van de Bestseller 60 van Stichting CPNB staat: De jongen, de mol, de vos en het paard van Charlie Mackesy (vertaling: Arthur Japin, KokBoekencentrum). Volgens de maker is dit boek dan ook voor iedereen, of je nu acht of tachtig bent. ‘Want leeftijd is iets relatiefs en je kunt uit dit boek precies halen wat voor jou belangrijk is.’ Zelf werd ik ook geraakt door de warme citaten in dit bijzondere boek en ik ben ervan overtuigd dat je deze heel mooi kunt gebruiken in de klas!
Op de derde plaats staat Koning van Katoren – het boek van de campagne Geef een boek cadeau 2020! Ook Kruistocht in spijkerbroek, Ronja de roversdochter en Achtste groepers huilen niet – de boekcadeaus van de voorgaande jaren – staan nog steeds in de top 15 van meest gelezen recensies. Het is geweldig om te zien hoeveel succes deze campagne heeft!
Ook de leesbevorderingscampagne Nederland Leest Junior en natuurlijk de Kinderboekenweek 2020 zijn terug te zien in de cijfers (veel gezocht op geschiedenisboeken!). Toch is dit jaar Nederland Leest een beetje in het water gevallen door de sluiting van de bibliotheken en de vele corona-problemen in het VO. Het themaboek Dwars door de storm staat niet eens in de top 20, terwijl Borealis – het boek van vorig jaar – in de top 5 van meest gelezen recensies staat!
Populaire boeken op Facebook
Het aantal volgers van de Facebookpagina van Leesbevorderingindeklas.nl is gegroeid tot meer dan 6000! Je leest op Facebook de laatste nieuwtjes op het gebied van lezen en ziet precies welke nieuwe recensies er geplaatst worden op deze website.
Sinds eind november vind je Leesbevorderingindeklas.nl ook op Instagram, waar je een kijkje achter de schermen kunt nemen!
Ook op Facebook was Alfabet de absolute klapper met maar liefst 1600 reacties (!) op één post. Maar er waren nog twee geweldige boeken die – terecht – enorm veel reacties uitlokten:
Keizer ei
Karst-Janneke Rogaar (Kluitman)
Echt een geniaal boek voor in de klas! Vergeet nooit meer welke woorden je nou met een EI of een IJ schrijft! Want vrijwel alle woorden met de korte ei staan in dit boek, terwijl er niet één ij in voorkomt. Heb je dit boek nog niet? WEIFEL dan niet langer en VERLEID jezelf met dit boek van een MEESTERBREIN, over de ONFEILBARE KEIZER EI!
Er was misschien eens
Korneel De Bruyne en Yarne Daeren (Van Halewyck)
Dit boek is eigenlijk een spel! Je leest een verhaal voor dat ‘misschien eens is gebeurd’ en de kinderen moeten raden of het verhaal waar of niet waar is. De verhalen zijn lekker kort (1 pagina), ontzettend grappig en totaal onwaarschijnlijk (en toch zijn sommige waar). Superleuk voor lessen geschiedenis, mediawijsheid of gewoon voor even tussendoor!
Elk jaar vraag ik bovendien of mijn Facebookvolgers nog een bijzonder boek hebben ontdekt. Dit jaar werd het boek Briefjes voor Pelle van Marlies Slegers (Luitingh-Sijthoff) meerdere keren genoemd. De recensie van dit boek staat nog niet online, maar ik heb het na deze aanbeveling gelijk gelezen. En daar heb ik heel wat traantjes bij moeten wegpinken… wat een ontroerend verhaal. Maar tegelijkertijd ook heel luchtig, grappig, lief en troostrijk. Pelle krijgt een jaar na de dood van zijn vader een doos met briefjes, waar zijn vader allerlei opdrachten voor Pelle op heeft geschreven. En die opdrachten geven zijn leven en dat van zijn moeder weer meer kleur. Prachtig!
Topboeken uit 2020 voor in de bovenbouwklas
Maar er zijn natuurlijk nog meer boeken waar ik ongelooflijk enthousiast over ben. Veel recensenten maken een eindejaarslijstje van ‘de beste boeken’ van 2020, maar dat vind ik lastig, want een goed geschreven boek hoeft niet voor ieder kind het ‘juiste boek’ te zijn. Bovendien heb ik nog niet alle boeken van 2020 gelezen! Daarom krijg je hieronder een lijst van nog eens 15 topboeken, waar je zéker wat aan hebt in de klas. Met deze boeken in de klas, zit je altijd goed! Wil je meer weten over het boek? Klik dan via titel of cover door naar de recensie!
Poëzie waar je wat aan hebt
Een stukje van de regenboog
De mooiste kindergedichten uit het afgelopen decennium
geïllustreerd door Sassafras De Bruyn,
samengesteld door Jan Van Coillie (Davidsfonds | Infodok)
Deze geweldige bloemlezing is gewoon een must-have voor elke school! Er staan gedichten in van vele fantastische dichters, zoals Bette Westera, Edward van de Vendel, Bart Moeyaert, Kate Schlingemann, Jaap Robben, Ted van Lieshout, Hans & Monique Hagen en Joke van Leeuwen. In totaal 100 creatieve gedichten, uit tien jaar poëzie, geordend op thema… Wat wil je nog meer?
Non-fictie waar je wat aan hebt
Wat is kunst?
Ted van Lieshout (Leopold)
Ik ben een groot voorstander van kunsteducatie in het basisonderwijs en daar kun je dit gloednieuwe boek heel goed bij gebruiken! Ted van Lieshout probeert in dit boek antwoord te geven op de (bijna) onmogelijke vraag: Wat is kunst? Hij laat daarbij zien hoe ongelooflijk divers kunst is, hoe belangrijk kunst altijd al is geweest en hij laat zijn fictieve gesprekspartner in dit boek ervaren dat kunst eigenlijk van levensbelang is. Een ontzettend prikkelend boek, met een boeiende combi van non-fictie en fictie, dat niet alleen een feest voor het oog is, maar je ook laat nadenken over de betekenis van kunst en cultuur.
Wonderbos
Medy Oberendorff en Jan Paul Schutten (Lannoo)
Dit boek is een kunstwerk op zich! Met dit indrukwekkende boek vol prachtige tekeningen ontdekken kinderen de wonderen van het bos – ook onder de grond. Vooral de paginagrote zwart-wit zoekprenten zijn fascinerend, want je zult er steeds meer in ontdekken. Daarnaast is het boek ontzettend interessant en te gebruiken voor vele lessen over de natuur. Een betoverend ontdek-boek!
Hoe alles begon
Bouwine Bergsma en Adriaan Bijloo (Fontaine)
Wat een geweldig boek voor kosmisch onderwijs of een project over het ontstaan van… ja, alles eigenlijk! Het boek neemt je mee op een waanzinnige tijdreis, met een spectaculair getekende tijdlijn, van oerflits tot nu. Lees hoe kleine atomen uitgroeiden tot levende cellen. Over sterrenstof, vuurspuwende vulkanen, kwallen, dinosauriërs en uiteindelijk… de mens.
Waarom jij van sterrenstof bent
en andere weetjes over stofjes, proefjes en chemie
Esther Walraven en Iris Boter (Van Goor)
Oók over sterrenstof, maar toch een totaal ander boek! Uit dit boek over scheikunde kun je eigenlijk wel elke bladzijde gebruiken in de klas! Er staan ontzettend veel interessante onderwerpen in: (chemie in) je lijf, de natuur, het dagelijks leven, eten en het milieu. Esther Walraven vertelt bovendien ongelooflijk aanstekelijk en enthousiasmerend, en de illustraties van Iris Boter zijn hilarisch.
Alles wat was
Stine Jensen en Marijke Klompmaker (Kluitman)
Begin dit jaar verscheen dit filosofische boek over afscheid nemen en dat bleek ineens ontzettend toepasselijk toen de eerste lockdown begon. Want Alles wat was gaat niet alleen over de dood, maar ook over allerlei andere veranderingen en hoe je daarmee omgaat. Daarmee is dit een boek dat je altijd wel goed kunt gebruiken in de klas, met mooie vragen, weetjes en handige tips.
Hoe fel de zon ook scheen
Arend van Dam en Alex de Wolf (Van Holkema & Warendorf)
In 2020 was het 75 jaar geleden dat Nederland bevrijd werd en daardoor was er extra aandacht voor de Tweede Wereldoorlog. Arend van Dam schreef erover in dit boek, met 20 indrukwekkende verhalen, die niet alleen allerlei gebeurtenissen uit WO II vertellen, maar de lezer/luisteraar ook laten nadenken over goed en fout. Ontzettend interessant en vooral ook heel goed bruikbaar in groep 5/6, want de verhalen zijn zeer geschikt voor wat jongere kinderen.
Oorlog in inkt
Annemarie van den Brink en Suzanne Wouda (Ploegsma)
Dit indrukwekkende boek over de Tweede Wereldoorlog is juist voor wat oudere kinderen een aanrader. Zeven meisjes en zeven jongens laten je hun waargebeurde belevenissen tijdens de oorlog meebeleven. Hun authentieke dagboeken zijn door de schrijfsters bewerkt tot goed leesbare verhalen. Dit boek is zo verbijsterend, ontroerend en interessant, dat je gewoon niet meer kunt stoppen met lezen.
Fictie waar je wat aan hebt
Dit jaar verschenen er veel historische verhalen – handig bij het thema van de Kinderboekenweek: geschiedenis. Eigenlijk kun je die boeken allemaal wel goed gebruiken in de klas, maar om dit eindejaarslijstje compact en divers te houden, heb ik er één geschiedenisverhaal uitgepikt:
Het Pungelhuis
Annet Huizing (Lemniscaat)
Wat mij betreft is dit boek een van de fijnst geschreven boeken van het afgelopen jaar! De cover en het verhaal spraken me niet direct aan, maar wát een fantastisch boek is dit. Annet Huizing schrijft heerlijk soepel, nuchter en met veel humor, het verhaal zit bomvol geweldige, fascinerende personages en het is ook nog eens superinteressant om meer over de botersmokkel in de jaren 50/60 te weten te komen.
Vis in een boom
Lynda Mullaly Hunt, vertaling: Leny van Grootel (Holland)
Dit boek vertelt volgens mij precies waarom je leraar zou willen worden: om kinderen iets mee te geven in hun leven, ze het gevoel te geven dat ze ertoe doen en ze te laten zien dat iedereen een eigen talent heeft – ook als je anders bent dan de rest! Een must-read voor elke (aanstaande) leerkracht en een dikke aanrader voor dyslectische kinderen, zoals hoofdpersoon Ally. Wat een prachtig en ontroerend boek!
Gozert
Pieter Koolwijk en Linde Faas (Lemniscaat)
Wat een geweldig boek is dit! Zo knap geschreven! En dan ook nog prachtig geïllustreerd door Linde Faas… Met dit boek zet Koolwijk je aan het denken over fantasie en werkelijkheid. Tegelijkertijd voel je dat hij je anders wil laten kijken naar mensen die als ‘gek’ worden bestempeld. De kleurrijke personages komen waanzinnig goed uit de verf en het boek leest heerlijk weg door de grote hoeveelheid humor, mooie beeldspraak en levendige dialogen. Dit boek kan je kijk op de wereld veranderen!
De beste school van de hele wereld
Manon Sikkel en Marja Meijer (Zwijsen)
Hoe ziet de beste school van de wereld eruit? Nou, zoals die van Marie en Jack! Ze leren rekenen met pizza’s, Engels in Londen en vloggen om te leren spellen. Het boek is heel speels vormgegeven, met veel grappige tekeningen van Marja Meijer, korte toneelteksten en opsommingslijstjes. Een makkelijk leesbaar boek waar kinderen van zullen smullen en waar je stiekem als leerkracht ook nog door wordt geïnspireerd!
Het verlangen van de prins
Marco Kunst en Marieke Nelissen (Gottmer)
Met dit boek neem je je klas mee op een onvergetelijk leesavontuur! Het verhaal is origineel, sprookjesachtig en mysterieus. Marco Kunst heeft een prachtige, beeldende vertelstijl en fantasie en werkelijkheid zijn op een heel mooie manier met elkaar verweven. De sfeervolle illustraties van Marieke Nelissen brengen de boeiende personages nog meer tot leven. Een betoverend verhaal over vriendschap en geluk!
Zoekwoord: rivierhaai
Marc ter Horst en Caroline Ellerbeck (Zwijsen)
Eigenlijk is de hele serie waar dit boek bij hoort een aanrader voor in de klas! De serie Lees je digiwijs vertelt kinderen namelijk o.a. over nepnieuws, gamen, robotica en sociale media. In dit boek leren kinderen bovendien hoe ze een spreekbeurt kunnen voorbereiden! Het boek ziet er zeer aantrekkelijk uit, leest lekker vlot weg en is ook nog eens geschikt voor de minder sterke lezers. Superhandig bij lessen over mediawijsheid!
De ruimteatlas van Jesse Kreek
Martin Howard en Chris Mould, vertaling: Anne Douqué (De Fontein)
Zoek je een lekker ontspannend voorleesboek voor de bovenbouw? Dan is dit boek een absolute aanrader: het is avontuurlijk, spannend en ontzéttend grappig. Leuk is ook dat het boek allerlei rolpatronen doorbreekt en de enorme hoeveelheid fantasie prikkelt enorm: in dit boek kan eigenlijk bijna alles! Dat levert weer inspiratie op voor creatieve opdrachten die je kunt koppelen aan projecten over het heelal of over vakantie. Het vervolg is trouwens ook net verschenen!
Bonustips 2019
Omdat ik deze boeken nog niet gelezen had in december vorig jaar, maar omdat het wél topboeken uit 2019 zijn:
Uit elkaar
Bette Westera en Sylvia Weve (Gottmer)
Dit boek heeft niet alleen de Gouden Griffel gewonnen in 2020, maar ook de Woutertje Pieterse Prijs, de Boekenleeuw én een Zilveren Penseel! Het verscheen vlák voor het lijstje van 2019, dus ik las het ‘pas’ in januari en schreef er op Facebook over: een visueel spektakel, met zwierige illustraties van Sylvia Weve en fantastische gedichten van Bette Westera, die je zowel laten schaterlachen als ontroeren. Het is ongelooflijk knap hoe dit duo dit behoorlijk moeilijke thema – echtscheiding – zo verrassend, grappig en toch gevoelig heeft weten te vatten in gedichten en prenten. Mooi te gebruiken voor boeiende gesprekken in de klas, maar vooral een cadeautje om te lezen!
De dag dat ik verdween
Lisa Thompson, vertaling: Anneke Bok (Billy Bones)
Deze dikke pil was heel lang op de plank blijven liggen, maar toen ik het las, was ik er erg van onder de indruk. Het is een luchtig geschreven verhaal vol humor, maar met een boodschap waar ieder kind wat aan heeft: jouw bestaan doet ertoe! Want ook al is de Max uit dit verhaal een ‘rotjoch’ en een klier; als op een dag zijn wens uitkomt om uit zijn leven te verdwijnen (hij leeft gewoon door, alleen niemand kent hem meer), komt hij erachter dat hij de levens van heel veel mensen toch behoorlijk positief heeft beïnvloed.
Max Einstein
James Patterson, Chris Grabenstein en Beverly Johnson, vertaling: Margot van Hummel (Clavis)
Dit jaar ontdekte ik ook de serie over Max Einstein, vol met interessante wetenschappelijke feitjes, inspirerende uitspraken van Albert Einstein en prikkelende opdrachten, waarmee je als lezer zelf aan de slag kunt. Het derde deel is nét verschenen! Deze serie is niet alleen origineel en superspannend; de boeken zijn ook fantastisch te gebruiken bij thematisch onderwijs! Max reist de hele wereld over en zoekt oplossingen voor energieproblemen, vervuild drinkwater, kinderarbeid, corruptie en hongersnood.
Miljonairskind
Ilona de Lange en Micky Dirkzwager (Leopold)
Echt een ontzettend fijn kinderboek! Home alone meets Elvis Watt meets De waanzinnige boomhut, maar dan toch weer helemaal anders. Een verhaal vol fantasie, spanning en humor, en nog met een mooie boodschap ook: wat is rijkdom als je niemand hebt om het mee te delen? Superleuk om te gebruiken in een project over wonen (ontwerp je droomhuis!) Deel 2 is dit jaar verschenen en is al net zo spannend en vermakelijk!
Iemand in het bijzonder
Verhalen over markante vrouwen
Arend van Dam en Marijke Klompmaker (Van Holkema & Warendorf)
Dit boek blinkt uit in het vertellen van wetenswaardige geschiedenis. In 34 verhalen stelt Arend van Dam je voor aan de bekendste vrouwelijke uitvinders, kunstenaars, ontdekkingsreizigers, handelaars, sporters, helden én schurken uit de Nederlandse geschiedenis. Het boek blijft je verbazen! Hier heb je echt wat aan tijdens allerlei projecten en geschiedenislessen.
